Günümüzde, teknolojinin hızlı gelişimiyle birlikte internet kullanımı hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi.
İnternet sayesinde dünyanın her yerindeki bilgiye kolayca erişebilir, anında iletişim kurabilir, eğlenebilir ve hatta işlerimizi bile halledebiliriz.
Ancak, bazı insanlar için internet kullanımı sadece bir araç olmaktan çıkıp bir bağımlılık haline dönüşüyor. Bu bağımlılık, kişinin sosyal yaşamını, iş hayatını ve hatta fiziksel sağlığını da olumsuz etkileyebilir.
Son araştırmalar, internet bağımlılığı olan kişilerin kimyasal bağımlılıklara yatkınlığının arttığını gösteriyor.
Peki, internet bağımlılığı nedir ve nasıl ortaya çıkar?
İşte bu soruların cevapları ve daha fazlası aşağıda!
İnternet Bağımlılığı Nedir?
İnternet bağımlılığı, internet kullanımının kontrol edilemeyecek kadar fazla olması ve bu durumun kişinin günlük hayatını olumsuz etkilemesi olarak tanımlanabilir. Bu durumda, kişi internet kullanımına devam etmek için normal işlevlerinden ödün verir ve aile, arkadaşlar ve iş hayatı gibi sosyal ilişkileri de zarar görebilir.
Günümüzde internet bağımlılığına sahip olmak, sadece işi gereği internet kullanmak zorunda olan profesyonellerin değil, aynı zamanda her yaştan insanın ortak bir sorunu haline gelmiştir. Özellikle sosyal medya platformlarındaki sürekli güncellemeler, bildirimler ve mesajlar, insanları internete bağımlı hale getirebilmektedir.
İnternet bağımlılığı nedir sorusundan önce bağımlılık nedir üzerine konuşsak daha iyi olacak.
Bağımlılık nedir?
Bir maddenin, bir dürtünün ya da bir olgunun ruhsal, fiziksel ve sosyal zararlarına rağmen bırakılamaması, ona duyulan istediğin tekrarlanarak artması halidir.
O halde günlük internet kullanımı bir bağımlılık değildir demek çok da yanlış sayılmaz. Peki, internete ne zaman bağımlı hale geliriz?
İnternet Bağımlılığı Nedir?
İnternet bağımlılığı, kapsamlı hatta ayrıntılı bir terimdir.
İnternet bağımlılığı, genel olarak, bireyin yaşam alanlarındaki yetkinliğinin ve işlevselliğinin bozulmasına neden olan sorunlu ve zorlayıcı internet, bilgisayar ve de mobil teknoloji kullanımıdır.
İnternet bağımlılığı, diğer bağımlılıklar gibi beyinde ödül sistemini etkileyerek kişinin sürekli olarak daha fazla internet kullanımına yönelmesine neden olabilir. Bu da, kişinin kontrol edemediği bir şekilde daha fazla internet kullanması ve diğer sorumluluklarını ihmal etmesine yol açabilir.
Sonuç olarak, internet bağımlılığı önemli bir sorun haline gelmiştir ve bu durumun tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu bağımlılığın belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak ve sağlıklı bir internet kullanımı için sınırlar koymak önemlidir.
İnternet Bağımlılığının Nedenleri Nelerdir?
İnternet bağımlılığın kesin bir nedenini saptamak oldukça zordur. Pek çok bağımlılık türünde olduğu gibi bireyin içinde bulunduğu koşullara göre nedenleri ve şiddeti farklılıklar gösterir.
Son araştırmalara göre internet bağımlılığı olan kişilerin madde kullanımı ve alkol gibi kimyasal bir bağımlılığı ya da bu bağımlılıklara yatkınlığı vardır.
Dahası internet bağımlılığı beynimizin yapısı da çok büyük ölçüde olumsuz etkilemektedir. Özellikle prefrontal beyin bölgelerindeki beyaz ve gri madde miktarını azaltmaktadır.
Beynimizin prefrontal bölgesi ayrıntıları hatırlama, dikkat, görevlere öncelik verme ve planlama ile doğrudan ilişkilidir.
İnternet bağımlılığına neden olan sebepler arasında çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler şu şekilde sıralanabilir:
Yalnızlık ve sosyal izolasyon:
İnternet bağımlılığına neden olan en önemli faktörlerden biri yalnızlık ve sosyal izolasyondur. İnternet, insanların sosyal hayatından uzaklaşmasına ve yalnızlığa itebilir.
Duygusal problemler:
Depresyon, anksiyete, stres, öfke ve diğer duygusal problemler, internet bağımlılığı riskini artırabilir. İnternet, bu duygusal problemlerin etkisinden kaçınmak için bir kaçış yolu olarak kullanılabilir.
Zaman yönetimi sorunları:
İnternet, zaman yönetimi sorunlarına neden olabilir. İnternet kullanımı, iş, aile ve diğer sorumlulukların yerine geçebilir ve kişinin günlük yaşamını etkileyebilir.
Genetik yatkınlık:
Bazı araştırmalar, internet bağımlılığına yatkınlık gösteren genetik faktörlerin olduğunu göstermektedir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB):
DEHB gibi dikkat eksikliği bozuklukları, internet bağımlılığı riskini artırabilir.
Öğrenme yolu:
İnternet, öğrenme için kullanılabilecek harika bir araçtır. Ancak, bazı kişiler bu öğrenme yöntemini aşırıya kaçırarak internet bağımlılığına yol açabilirler.
Kolay erişim:
İnternet, kolay erişilebilir olması nedeniyle bağımlılık yapabilir. İnternete her yerden ve her zaman erişmek mümkün olduğu için, bağımlılık riski daha da artar.
İnternet bağımlılığına neden olan faktörlerin bu kadar çeşitli olması, herkesin farklı sebeplerle internet bağımlısı olabileceği anlamına gelmektedir. Ancak, bu sebeplerin farkında olmak ve internet kullanımını sınırlandırmak, internet bağımlılığı riskini azaltabilir.
6 Farklı İnternet Bağımlılığı Türü
İnternet kullanımı günümüzde hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Ancak bazı insanlar interneti aşırı şekilde kullanarak bağımlılık geliştirebilirler. İnternet bağımlılığı farklı türleri olan bir bozukluktur. İşte 6 farklı internet bağımlılığı türü:
Teknoloji bağımlılığı:
Bireylerin teknolojik cihazlara aşırı düzeyde bağımlı hale gelmesi ve bu bağımlılık nedeniyle sosyal, akademik ve kişisel hayatlarında olumsuz sonuçlar yaşamasıdır. Teknolojik cihazlar arasında akıllı telefonlar, bilgisayarlar, tabletler, oyun konsolları ve diğer dijital cihazlar yer alır. Teknoloji bağımlılığı, internet bağımlılığı, oyun bağımlılığı ve sosyal medya bağımlılığı gibi farklı türlerde görülebilir. Bu tür bağımlılıklar, uzun süreli kullanım sonucu bireylerin dikkat eksikliği, uyku bozuklukları, yalnızlık, kaygı ve depresyon gibi sorunlar yaşamasına neden olabilir. Teknoloji bağımlılığı, kontrollü kullanım ve zaman yönetimi stratejileri gibi yöntemlerle kontrol altına alınabilir.
Sosyal medya bağımlılığı:
Kişinin sosyal medya platformlarına aşırı bir bağımlılık geliştirmesi, sürekli olarak sosyal medya hesaplarını kontrol etmesi ve bu platformlarda geçirilen zamanın diğer aktivitelere göre fazla olmasıdır.
Oyun bağımlılığı:
Kişinin bilgisayar, konsol ya da mobil cihazlarda oynadığı oyunlara aşırı bir bağımlılık geliştirmesi, oyunlara harcadığı zamanın diğer aktivitelere göre fazla olmasıdır.
Online alışveriş bağımlılığı:
Kişinin internet üzerinden sürekli olarak alışveriş yapması, alışveriş yapmadığı zamanlarda ise huzursuzluk, endişe ya da mutsuzluk hissetmesidir.
Pornografi bağımlılığı:
Kişinin internet üzerinde pornografi içerikleri tüketmesi ve bu içeriklere karşı aşırı bir arzu duymasıdır.
İnternet iş bağımlılığı:
Kişinin işle ilgili aktiviteleri internet üzerinden yapması ve işle ilgili faaliyetlerden ayrılamamasıdır.
Bu bağımlılık türleri kişinin normal işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir ve sosyal hayatı da etkileyebilir. Bağımlılık geliştiren kişilerde huzursuzluk, kaygı, depresyon, uyku bozuklukları ve diğer sağlık problemleri gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
İnternet Bağımlılığı Ölçeği
İnternet bağımlılığı, modern çağın yaygın bir problemi haline gelmiştir ve bu nedenle internet bağımlılığı ölçeği gibi ölçme araçları da geliştirilmiştir. İnternet bağımlılığı ölçeği, bireylerin internet kullanım alışkanlıklarını değerlendirmek ve bağımlılık düzeylerini belirlemek için kullanılan bir araçtır. Bu ölçek, internet bağımlılığı belirtilerinin tespiti ve tedavi sürecinde kullanılabilecek bilgilerin elde edilmesi için oldukça önemlidir.
İnternet bağımlılığı ölçeği, çeşitli sorular içeren bir anket şeklindedir. Bu sorular, bireylerin internet kullanım alışkanlıkları, zaman yönetimi, uyku düzeni ve diğer sosyal aktiviteler hakkında bilgi verir. Ölçek, bireylerin internet kullanım alışkanlıkları üzerindeki kontrol düzeylerini ve bağımlılık düzeylerini belirler.
Sağlık bakanlığının sunduğu ölçek ile internet bağımlılığınızın boyutunu öğrenebilirsiniz. Ancak, internet bağımlılığı ölçeği sadece bir değerlendirme aracıdır ve tedavi süreci için kesin bir tanı koymak için mutlaka bir uzman hekim tarafından değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Kaynakça:
Internet Addiction: A Brief Summary of Research and Practice, Curr Psychiatry Rev., 2012
Is Internet Addiction Real?, Caroline Miller
How to Know If You Have an Internet Addiction and What to Do About It, Elizabeth Hartney, 2020
