
Τα αντικαταθλιπτικά χρησιμοποιούνται όχι μόνο για την κατάθλιψη αλλά και για πολλές άλλες ψυχικές διαταραχές όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή πανικού, η μετατραυματική διαταραχή άγχους (PTSD), οι διατροφικές διαταραχές, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) και ο χρόνιος πόνος.
Αυτές οι ψυχικές καταστάσεις προκαλούν διαταραχή στην ισορροπία των νευροδιαβιβαστών – χημικών ουσιών που επιτρέπουν την επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Τα αντικαταθλιπτικά δρουν επαναφέροντας αυτή την ισορροπία.
Η επίδρασή τους στους ανθρώπους ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1970. Στη χώρα μας, από τη χρονιά που άρχισαν να χρησιμοποιούνται, η κατανάλωσή τους αυξάνεται συνεχώς. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, η χρήση αντικαταθλιπτικών αυξήθηκε περίπου κατά 70% μέσα σε 11 χρόνια έως το 2020.
Παρά τη συχνή χρήση τους, πολλοί άνθρωποι έχουν περιορισμένη ή λανθασμένη πληροφόρηση γι’ αυτά. Η θεραπεία με αντικαταθλιπτικά ξεκινά μόνο μετά από λεπτομερή αξιολόγηση από ειδικό και εφαρμόζεται εξατομικευμένο θεραπευτικό πρωτόκολλο, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, άλλες ιατρικές καταστάσεις, τη φαρμακευτική αγωγή και ειδικές περιπτώσεις όπως η εγκυμοσύνη.
Η σωστή ενημέρωση αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας της θεραπείας και βοηθά τον ασθενή να διαχειριστεί καλύτερα τη διαδικασία.
1. Χρειάζεται Χρόνος για να Δράσουν
Σχεδόν όλα τα αντικαταθλιπτικά αρχίζουν να δείχνουν αποτελέσματα μετά από 1-3 εβδομάδες, αλλά απαιτούνται 4-6 εβδομάδες για να διαπιστωθεί αν είναι πραγματικά αποτελεσματικά.
2. Δεν Ταιριάζουν Όλα σε Όλους
Αν δεν υπάρχει βελτίωση μετά από 4-6 εβδομάδες, ο γιατρός μπορεί να αλλάξει το φάρμακο ή να προσθέσει κάποιο άλλο. Αν υπάρχει ιστορικό με αντικαταθλιπτικό που λειτούργησε στο παρελθόν, προτιμάται εκείνο.
3. Μπορεί να Προκαλέσουν Παρενέργειες
Οι παρενέργειες είναι συχνότερες τις δύο πρώτες εβδομάδες και συνήθως μειώνονται με τον χρόνο. Δεν εμφανίζονται σε όλους και είναι συνήθως ήπιες.
Συχνές παρενέργειες: ναυτία, αλλαγές στην όρεξη και στο βάρος, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, υπνηλία, αϋπνία, ζάλη, κεφαλαλγία, ξηροστομία, υπερβολική εφίδρωση, κούραση, ευερεθιστότητα.
4. Χρειάζονται τουλάχιστον 6 Μήνες Θεραπείας
Η θεραπεία πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον 6 μήνες – συχνά έως και έναν χρόνο – ακόμα κι αν ο ασθενής αισθάνεται καλά, διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος υποτροπής.
5. Δεν Προκαλούν Εξάρτηση
Σε αντίθεση με τον διαδεδομένο μύθο, δεν είναι ναρκωτικά και δεν προκαλούν εθισμό. Ο εγκέφαλος απλώς συνηθίζει στη σταθερή παρουσία της δραστικής ουσίας, γεγονός που οδηγεί στη βελτίωση των συμπτωμάτων.
6. Δεν Πρέπει να Διακόπτονται Απότομα
Η ξαφνική διακοπή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως ναυτία, εμετό, ζάλη, αϋπνία, τρέμουλο. Αυτά είναι αντιδράσεις διακοπής, όχι σημάδια εθισμού.
Η διακοπή πρέπει να γίνεται σταδιακά και πάντα υπό ιατρική επίβλεψη. Σε ορισμένες περιπτώσεις συνιστάται η χρήση άλλου φαρμάκου για να μειωθούν τα συμπτώματα διακοπής.
7. Από Μόνα τους Δεν Αρκούν
Τα αντικαταθλιπτικά έχουν ποσοστό ανταπόκρισης περίπου 70%. Ο συνδυασμός τους με ψυχοθεραπεία είναι πιο αποτελεσματικός από οποιαδήποτε μέθοδο μόνη της.
Η ψυχοθεραπεία βοηθά τον ασθενή να μάθει δεξιότητες που μειώνουν τον κίνδυνο υποτροπής και ενισχύουν τα αποτελέσματα της φαρμακευτικής αγωγής.