Διαφορές Ανάμεσα στην Κατάθλιψη και το Άγχος: Θεραπεία και Συμπτώματα

Στη σύγχρονη καθημερινότητα, οι όροι κατάθλιψη και άγχος χρησιμοποιούνται συχνά και πολλές φορές λανθασμένα σαν να αναφέρονται στο ίδιο πρόβλημα. Ωστόσο, πρόκειται για δύο διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις που απαιτούν ξεχωριστή αξιολόγηση και θεραπευτική προσέγγιση.

Η κατανόηση των διαφορών τους είναι καθοριστική για τη σωστή διάγνωση και τη βέλτιστη θεραπεία. Σε αυτό το κείμενο αναλύουμε λεπτομερώς τα χαρακτηριστικά των δύο καταστάσεων, τα συμπτώματα, τις αιτίες και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές.

Διαφορές και Κοινά Σημεία Ανάμεσα στην Κατάθλιψη και το Άγχος

Η κατάθλιψη και το άγχος αποτελούν διακριτές ψυχιατρικές διαταραχές, αλλά συχνά συνυπάρχουν. Κλινικές μελέτες δείχνουν ότι τα δύο φαινόμενα μπορεί να εμφανιστούν ταυτόχρονα, επηρεάζοντας σημαντικά τη λειτουργικότητα του ατόμου.

Η κατάθλιψη συνδέεται με παρατεταμένη θλίψη, αίσθηση αβοηθησίας και απώλεια ενδιαφέροντος, ενώ το άγχος χαρακτηρίζεται από έντονη ανησυχία, φόβο και σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία και μυϊκή ένταση.

Έρευνα του 2015 έδειξε ότι το 41% των ατόμων παρουσίασαν μέσα σε διάστημα ενός έτους και κατάθλιψη και έντονο άγχος ταυτόχρονα.

Ένα κοινό σημείο:
Και οι δύο καταστάσεις αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με ψυχοθεραπεία.

Συμπτώματα Κατάθλιψης

Η προσωρινή θλίψη είναι φυσιολογική. Όμως όταν η αρνητική διάθεση διαρκεί πάνω από δύο εβδομάδες και επηρεάζει την καθημερινότητα, μπορεί να αποτελεί ένδειξη κατάθλιψης.

Συχνά συμπτώματα κατάθλιψης

• Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες

• Αίσθηση απελπισίας και απαισιοδοξίας

• Ευερεθιστότητα ή ανησυχία

• Μείωση ενέργειας ή επιβράδυνση κινήσεων

• Διαταραχές ύπνου

• Αλλαγές στην όρεξη και το βάρος

• Δυσκολία συγκέντρωσης ή λήψης αποφάσεων

• Σωματικοί πόνοι ή γαστρεντερικές ενοχλήσεις

• Αίσθημα ενοχής ή ανεπάρκειας

• Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας

Συμπτώματα Άγχους

Το άγχος αποτελεί φυσιολογική αντίδραση στο στρες. Όταν όμως γίνεται υπερβολικό, παρατεταμένο ή δυσκολεύει την καθημερινότητα, μπορεί να υποδηλώνει αγχώδη διαταραχή.

Συχνά συμπτώματα άγχους

• Έντονη ανησυχία που είναι δύσκολο να ελεγχθεί

• Νευρικότητα και υπερένταση

• Πανικός ή επεισόδια υπερβολικού φόβου

• Προβλήματα ύπνου

• Κόπωση και εξάντληση

• Δυσκολία συγκέντρωσης

• Μυϊκή ένταση, πονοκέφαλοι, γαστρεντερικά προβλήματα

Κοινά Συμπτώματα

Παρά τις διαφορές τους, αρκετά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν και στις δύο περιπτώσεις:

Τυπικά κοινά σημεία

• Αλλαγές στον ύπνο

• Μειωμένη ενέργεια

• Αυξημένη ευερεθιστότητα

• Προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης

• Μη εξηγούμενοι πόνοι ή γαστρεντερικές ενοχλήσεις

• Εμμονικές σκέψεις ή συνεχής ανησυχία

Ερωτήσεις Αυτοαξιολόγησης

Είναι φυσικό να αισθάνεσαι θλίψη, άγχος ή μειωμένη ενέργεια σε δύσκολες περιόδους. Ωστόσο, όταν οι αλλαγές στη διάθεση, στη λειτουργικότητα ή στην ενέργεια παραμένουν, είναι σημαντικό να συμβουλευτείς έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Ορισμένα εργαλεία αυτοαξιολόγησης μπορεί να βοηθήσουν ως αρχικό βήμα:

Τεστ που χρησιμοποιούνται συχνά

• Beck Depression Inventory (BDI): αξιολογεί τη σοβαρότητα των καταθλιπτικών συμπτωμάτων

• Beck Anxiety Inventory (BAI): μετράει τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα άγχους

Τα εργαλεία αυτά δεν αντικαθιστούν την κλινική αξιολόγηση, αλλά προσφέρουν μια πρώτη ένδειξη για την κατάσταση του ατόμου.

Είναι Αντιμετωπίσιμες οι Δύο Καταστάσεις;

Ναι, τόσο η κατάθλιψη όσο και το άγχος μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά. Αν μείνουν χωρίς θεραπεία, μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής.

Συχνές Ερωτήσεις

Μπορούν η κατάθλιψη και το άγχος να εμφανιστούν μαζί;

Ναι. Συχνά συνυπάρχουν και μάλιστα μπορεί να ενισχύουν το ένα το άλλο.

Ποια είναι η βασική διαφορά τους;

Η κατάθλιψη σχετίζεται κυρίως με θλίψη και απελπισία, ενώ το άγχος με ανησυχία, φόβο και υπερδιέγερση.

Μπορεί το άγχος να οδηγήσει σε κατάθλιψη;

Ναι. Η παρατεταμένη ανησυχία και υπερένταση αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης.

Πώς θεραπεύονται;

Με ψυχοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή ή συνδυασμό τους. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) αποτελεί μια από τις πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις.

Πηγές

• Depression and Anxiety: How to Identify and Treat Coexisting Symptoms, Kimberly Holland & Crystal Raypole, 2022

• What’s the Difference Between Anxiety and Depression?, 2019

• Depression vs. Anxiety: Which One Do I Have?, WebMD, 2023