Kim kendini online testler çözmekten alıkoyabiliyor?
“Hangi dizi karakterisin?” ya da “Sevdiğin renkler sana ne söylüyor?” başlıklı testlerin çoğu genelde merak uyandırıyor. İnsan kendini bir anda soruları cevaplarken bulabiliyor.
Tüm bunlar duygu, düşünce ve kişilik özelliklerinizi tanımlıyormuş gibi görünebiliyorlar.
Peki, online psikolojik testler ne kadar güvenilir? Neden uygulanır?
Psikolojik Testler Nedir?
Psikolojik testler, online platformlarda gördüğünüz ilgi çeken, eğlenceli testlerden farklıdır. Burada amaç eğlence ya da herhangi bir ilgi alanınıza bakarak kişiliğinizi analiz etmek değildir. Örneğin, gözlerinizle ilgili bir sorun için bir göz doktoruna başvurduğunuzda, öncelikle sizi muayene eder daha sonra ise bir dizi teste alırlar.
Bu testlerin sonuçları, teşhise varmalarına yardımcı olacak ve sizi doğru tedavi planını sunacaktır. Herhangi bir enfeksiyon varsa göz damlası kullanmak ya da görme sorunlarını iyileştirecek bir gözlük kullanmak gibi.
Benzer şekilde, psikologlar ve psikiyatrlar, bir akıl sağlığı sorununun teşhisine ve buna karşılık gelen tedaviye ulaşmak ve bireyin ruhsal işleyişini ve davranışını anlamak için testler yaparlar.
Psikolojik Değerlendirme Nedir?
Psikolojik değerlendirme, insanların nasıl düşündüğü, hissettiği, davrandığı ve tepki verdiği hakkında bilgi toplamak için bir psikolog tarafından yürütülen bir dizi testtir.
Bulgular, kişinin yeteneklerine ve davranışlarına ilişkin bir rapor geliştirmek için kullanılır psikolojik rapor olarak bilinir- bu daha sonra bireyin tedavisi için önerilerde bulunmak için bir temel olarak kullanılır.
Bu değerlendirmeler ve raporlar, genç yetişkinler için kariyer planlamasında ya da iş başvurusunda bulunan bir kişinin açık pozisyona ne kadar uygun olup olmadığını belirlemek için kullanılır.
Bir değerlendirme oluşturmak için kullanılan prosedürler şunlardır:
- Röportajlar
- Gözlem
- Yazılı değerlendirme
- Diğer ruh sağlığı uzmanlarıyla istişare
- Resmi psikolojik testler
Psikolojik değerlendirme diğer alanlarda da kullanılır, örneğin:
- Eğitim öğrencinin sınıfta öğrenme ve ilerleme becerisini değerlendirmek için
- Yasal sistem bir kişinin ruh sağlığı durumunu değerlendirmek için
Psikolojik Testler Nelerdir?
Bir kişinin belirli bir alandaki yetenekleri, hafıza ve uzamsal tanıma gibi bilişsel işlevleri ve hatta içe dönüklük gibi özellikleri gibi farklı yeteneklerini ölçmek için psikolojik testler kullanılır. Bu testler bilimsel olarak test edilmiş psikolojik teorilere dayanmaktadır.
Bir testin formatı, kalem ve kağıt görevlerinden bilgisayar tabanlı görevlere kadar değişebilir.
Psikolojik testler, bulmaca çözme, çizim, mantıksal problem çözme ve hafıza oyunları gibi etkinlikleri içerir.
Bazı testler, bilinçdışına erişmeyi amaçlayan, projektif teknikler olarak bilinen teknikleri de kullanır. Bu durumlarda, deneğin tepkileri psikolojik yorumlama ve yukarıda belirtilen yansıtmalı olmayan tekniklerden daha karmaşık algoritmalar aracılığıyla analiz edilir. Örneğin, popüler olarak mürekkep lekesi testi olarak bilinen Rorschach testi, kişinin kişiliği ve duygusal işleyişi hakkında fikir verebilir.
Bunun yanı sıra, psikolojik testler, birinin etkileşimlerini ve davranışlarını gözlemlemeyi de içerebilir. Testin sonucuna göre, bireyin doğuştan gelen yetenekleri ve potansiyeli hakkında bir çıkarım yapılacaktır.
Psikolojik Testler Neyi Ölçer?
Psikolojik testler bir dizi farklı alanı kapsar:
Ruh sağlığı değerlendirmesi
Ruh sağlığı değerlendirmesi, bir kişinin tıbbi geçmişi, aile geçmişi ve ruh sağlığının mevcut durumu hakkında bilgiler içerir. Değerlendirme, mevcut herhangi bir ruh sağlığı sorunu olup olmadığını belirlemeye ve buna göre bir teşhis ve tedavi belirlemeye yardımcı olur. Bir psikolog veya psikiyatr, sizi doğru bir şekilde teşhis edip tedavi etmelerini sağlayacak bir akıl sağlığı değerlendirmesiyle randevuya başlayabilir.
Uyarlanabilir davranış değerlendirmeleri
Bu psikolojik testler, evde, okulda veya işte günlük olarak işlev görme becerilerini belirlemek için bir kişinin sosyal ve pratik becerilerini ölçer ve genellikle bilişsel testlerle birlikte yürütülür. Örneğin, bir çocuğun okuldaki diğer öğrencilerle sosyal faaliyetlerde bulunma becerisini değerlendirmek için kullanılabilir.
Yetenek testi
Bir yetenek testi, bir kişinin farklı türden görevleri yerine getirme yeteneğini ölçer. Bu becerilerinin en güçlü olduğu alanları belirlemek için yapılır. Bazı insanlar matematik ve mantıksal muhakeme becerileri gerektiren nicel görevlerde, bazıları dilde ve bazıları yaratıcı düşünmede daha iyi olabilir. Bu testler, mesleki terapistler tarafından yeteneği ölçmek ve bir kişinin uygun olabileceği meslek türlerini veya iş rollerini belirlemek için kullanılır. Ayrıca kariyer danışmanları tarafından insanları yüksek yetenek gösterdikleri alanlarda yüksek öğrenime yönlendirmek için kullanılabilirler.
Bilişsel psikolojik testler
Bilişsel bir test, bir kişinin bilişsel yeteneklerini (problem çözme, muhakeme, kelime dağarcığı, kavrama ve hafıza) ölçer. Daha yaygın olarak zeka veya IQ testleri olarak bilinirler ve eğitim alanında bir kişinin güçlü yanlarını ve potansiyelini belirlemek için kullanılırlar. Örneğin, bir çocuğa farklı konulardaki becerilerini ölçmek için bilişsel bir test verilebilir; eğitimcilerin çocuğun sorun yaşadığı konularda çalışmasına yardımcı olmalarına izin vermek.
Eğitim/başarı testi
Eğitsel ölçekler, bireyin belirli bir konuyu (matematik, okuduğunu anlama gibi) öğrenmede ne kadar ilerlediğini test etmek ve bu konuda karşılaşabilecekleri zorlukları belirlemek için yapılır. Başarı testleri, öğrencilerin okullarda ve kolejlerde girdikleri sınavlardır.
Adli psikolojik testler
Adli psikolojik testler, bir şüphelinin itham edildiği suçu işleyip işlemediğini belirlemek için yasal alanda kullanılır. Bilişsel, kişilik ve nöropsikolojik testleri içerir.
Nöropsikolojik testler
Nöropsikolojik testler, işleyişindeki herhangi bir sorunu belirlemek için bireyin beyninin nasıl çalıştığını analiz eder. Örneğin, kafa travması geçiren bir kişi, beyninin bilgi tutma yeteneğini kontrol etmek için nöropsikolojik testlerden geçmek zorunda kalabilir.
Kişilik değerlendirmesi
Bir kişilik testi, bir bireyin kişilik özelliklerine odaklanır. Bir kişinin daha içe dönük mü yoksa dışa dönük mü, temkinli mi yoksa spontane mi olduğunu ve çeşitli yaşam durumlarına nasıl tepki verebileceğini veya tepki verebileceğini değerlendirmeye yardımcı olur.
Psikolojik Testlerin Yorumlanması
Psikolojik testler, test edilen kişinin bağlamı (çevresi, sosyoekonomik durumu veya fiziksel sağlığı) olmadan yorumlanamaz.
Testler bilimsel olarak doğrulanmış ölçekler kullanırken, sonuçlarının bağımsız bir kriter olarak kullanılması yanlış yorumlara yol açabilir. Örneğin, bir kan çalışması raporu söz konusu olduğunda, doğru bir teşhise varmak için bir doktorun belirtilerinize ve genel fiziksel sağlığınıza ilişkin sayıları okuması gerekir.
Benzer şekilde, yukarıda sözü edilen psikolojik testlerin çoğu internette kolayca bulunsa da bunları bir ruh sağlığı uzmanına danışmadan almak, kişiliğiniz, yeteneğiniz veya davranışınız hakkında gerçek bir analiz elde etmenize yol açmayabilir. Bu da ihtiyacınız olan yardımı alamamak anlamına gelebilir.
Online Testler Ne Kadar Güvenilir?
Psikolojik testler herkese uygun değildir. Psikologlar, her bir hasta için belirli bir dizi değerlendirme ve test seçer. Bununla birlikte, herkes psikolojik bir değerlendirme yapamaz. Lisanslı klinik psikologlar, değerlendirmeleri ve testleri yönetmek ve sonuçları yorumlamak için uzmanlık eğitimi almıştır.
Çoğu durumda, testler uygulayan psikologlar daha sonra hastaları psikoterapi ile tedavi edecektir. Bazı psikologlar yalnızca hastaları değerlendirmeye odaklanır ve teşhis konulduktan sonra onları tedavi için diğer uzmanlara yönlendirir.
Her iki durumda da test etme ve değerlendirme süreci, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanmış tedavi almasını sağlamaya yardımcı olacaktır. Eğer bu test size uzman psikolog tarafından ihtiyacınız doğrultusunda uygulanıyorsa güvenebilirsiniz.
Online Psikolojik Testler
Online terapi almaya karar verdin fakat nerden başlayacağını bilmiyorsan, Terappi’nin senin için hazırladığı bilimsel psikoloji testlerinden birini çözerek başlayabilirsin.
İşte o testler:
Beck Depresyon Testi
Bireyin depresyon seviyesini ölçmek için geliştirilmiştir. Uluslararası geçerliliğe sahiptir. Soruları çözerken, verilen önermelerin bugün dahil son bir hafta içinde seni nasıl etkilediğini düşünerek cevap vermelisin.
Schutte Duygusal Zeka Ölçeği
Bu testin amacı kişilerin duygusal zekalarının gelişmişlik seviyesini ölçmektir.
Temelde dört ölçek dikkate alınır:
- Duygu algısı
- Duyguları kullanma
- Kendisiyle ilgili duyguları yönetme
- Başkalarının duygularını yönetme
Empati Ölçeği
Kişinin empati kurabilme düzeyini ölçmek için geliştirilmiştir. Sosyal özgüven, soğukkanlılık, duyarlılık ve diğer insanların davranışlarına uyup sağlayıp sağlamama durumlarını değerlendirir.
Warwick - Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği
Genel popülasyonda zihinsel refahın ölçülmesini ve zihinsel refahı iyileştirmeyi amaçlayan proje, program ve politikaların değerlendirilmesini sağlamak için geliştirilmiştir.
Liebowitz Sosyal Fobi Belirtileri Ölçeği
Bireyin sahip olduğu sosyal fobinin ne seviyede olduğunu ölçmek için kullanılır. Sorular sosyal fobiye sahip kişilerde sıkça görülen kaygı ve kaçınma tepkilerine odaklanır. Soruları yanıtlarken belirtilen durumlarla karşılaştığında ne düzeyde ve ne sıklıkta kaygı ve kaçınma tepkisi verdiğini düşünmeli ve sana en yakın olan cevabı vermelisin.
Bilinçli Farkındalık Ölçeği
Bu ölçek, içinde bulunduğun ana ilişkin farkındalığını ve dikkatini ölçmek için geliştirilmiştir. 15 maddelik bir ölçme aracıdır. Sorulardaki her önerme için kendine en uygun olanı seçmelisin.
Beyaz Ayı Supresyon Envanteri
Bu ölçek, belli bir sıkıntıya neden olan düşünceleri baskılama eğilimini ölçmek için kullanılır.
Yeme Tutumu Testi
Yeme alışkanlığını inceleyerek yeme davranışı bozukluğuna yatkınlığın olup olmadığını belirlemek için oluşturulmuştur.
Kaynakça
Mindful Attention Awareness Scale, Positive Psychology Center
Liebowitz Social Anxiety Scale, MR Liebowitz, 1987
The Toronto Empathy Questionnaire, National Library of Medicine, 2009
Schutte Self-Report Emotional Intelligence Test (SSEIT), Complate Dissertation by Statistics Solutions
What are psychological tests and what are they used for?, White Swan Foundation, 2020
Understanding psychological testing and assessment, American Psychological Association, 2022
