Özgüven Nedir, Nasıl Özgüvenli Olunur? | Özgüven Kazanmanın Yolları

Kendi beceri ve yeteneklerine ne denli güveniyorsun? Özgüven, kendine inanma ve kendi yeteneklerine güvenme durumudur. Özgüvensiz bir kişinin, hayatta karşılaştığı zorlukların üstesinden gelmesi daha zordur. 

Bunun yanı sıra, özgüveni yüksek kişiler, daha mutlu ve başarılı oldukları bir yaşama sahip olurlar. Bu açıdan özgüven hayatın önemli bir parçasıdır. 

Terappin ailesi olarak senin için hazırladığımız bu yazıda, özgüven nedir, neden önemlidir ve nasıl geliştirilebilir sorularını inceleyeceğiz. Ayrıca, özgüveni düşük olan insanların nasıl davrandığını ve bunun altında yatan sebeplere de değineceğiz. Bizimle bu özgüven yolculuğuna çıkmaya hazır mısın? 

Özgüven Nedir? 

Kendine güvenmek, kendi becerikliliğinin arkasında hayatın zorluklarını aşmak için yeteneklerine inanmaktır. Dışarıdan yardıma ihtiyaç duymadan kendine yetme (ve çoğu zaman düşmanlarına karşı savunma) yeteneğini ifade eder. 

Tabii ki bu tanım oldukça geniştir ve anlamı kişiden kişiye değişir. Bu terimin geniş anlamları vardır ve kendine güvenmenin önemi bir kişiden diğerine çarpıcı biçimde değişebilir. 

Özellikle bu kavram, farklı insanlar için farklı şeyler ifade eder. Kendine güven ile en kolay ilişkilendirilen karakter özellikleri aşağıdaki gibidir: 

• Güvenilirlik: Yaptığın her şeyde tutarlı olmayı ifade eder. 

• Azim: Emin adımlarla yaptığın veya inandığın şeye devam etmeyi ifade eder. 

• Çalışkanlık: Çok çalışmanın ve özverinin değerine inanmayı ifade eder. 

• Öz disiplin: Eylemlerini geliştirmek için davranışlarını disiplinle kontrol etmeyi ifade eder. 

Kendine inanmak, en sert kışlarda ve en acımasız yazlarda hayatta kalmanı sağlar. Sana kendin ve kararların üzerinde bir kontrol duygusu verir. Ayrıca bu, başkalarından asla yardım istememek için bir bahane olmasa da artık senin için başka planları olabilecek kişilerin kaprisine ve merhametine bağlı olmadığın anlamına gelir. 

Pratikte kendine güvenmek pek çok şeye benzeyebilir. Temel ihtiyaçlarını (ve bu sana düşüyorsa eşinizin, çocuklarınızın ve diğer aile üyelerinin ihtiyaçlarını) karşılamak için kendinize güvenebilmek dünyadaki en büyük duygulardan biridir.  

Özgüven eksikliği yaşayan bir birey, hayatın akışı içerisinde kendini görmek istediği noktaya erişmekte zorluk yaşar. Bu nedenle özgüven eksikliği yaşamamak adına bireyin kendini sürekli geliştirmesi, yenilemesi ve farkındalığını artırması önemlidir. 

Oluşumu Nedir? Nasıl Geliştirilir? 

Kendi kendine yeterliliği benzersiz kılan şey, kendine güvenin kapsadığı topluma yaklaşımıdır. Psikoloji dergilerinde şu şekilde tanımlanmıştır: 

“Yaşama tutarlılık (anlam) ve tatmin sağlamak için iç kaynaklara güvenmek” 

Bu duyguyu kendinde ön plana çıkarmak ya da geliştirmek için birçok adım ya da ipucu uygulanabilir. Bunlardan üçünü aşağıdaki gibi örnekleyebiliriz: 

1. Bağımsız düşünebilmek 
2. Olduğun bireyi kucaklamak 
3. Cesurca kendi hedeflerine doğru emin adımlarla ilerlemek 

Ego mu Özgüven mi? Sağlıklı Bir Şekilde Özgüven Sahibi Olmak 

Birçok kişi, ego ve özgüvenin temelde aynı şey olduğu şeklindeki yaygın yanlış kanıya kapılmaktadır. Her ikisi de baskı altında soğukkanlı görünen küstah bir tavırla değerlendirilmektedir. İş yerinde ya da diğer ortamlarda böyle bir tavır almanın seni kariyerinde ileriye taşıyacağı bile söylenmiş olabilir. 

Ancak gerçek şu ki, bu iki kavram oldukça farklıdır. Kendine güvenmek, kendi yeteneklerine inanmak ve kendine inanmaktır, ama ego tamamen başka bir şeydir. Güvenden farklı olarak, ego kişisel çıkar için çalışır. “Doğru” görülmek için her ne pahasına olursa olsun onay, övgü ve doğrulama ister. 

Bu iki kavram arasındaki farkları ortaya koymak, sağlıklı bir şekilde kendine inancın ve özgüvenin artmasında yardımcı olacak adımları sunar. Egonu kontrol altında tutmak, herhangi bir organizasyonda başarılı olmak ve iş güvenliğini sağlamak için gereklidir. Bunun nasıl başarılabileceğini senin için listeledik: 

• Her şeyin senin hakkında olduğu düşüncesinden sıyrılmak 

• Savunmacı zihniyetinden kurtulmaya çalışmak 

• Önyargılarını kenara bırakmayı denemek 

• Sonuçlara ve öğrenmeye yönelik olmak 

Ego ve Özgüvenin Karşılaştırılması 

Ego ve özgüven benzer görünebilir ancak aslında farklı özelliklere sahiptir. İşte bu iki kavram arasındaki farkları ve bunların nasıl tanınabileceğini açıklayalım: 

• Tanım: Ego, kişinin kendi benliğine yönelik abartılı ve genellikle gerçek dışı bir bakış açısıdır. Özgüven ise kişinin yetenekleri ve potansiyeline yönelik gerçekçi ve olumlu bir algıdır. 

• Ölçüm: Ego genellikle kişinin kendi önemini abartarak diğerlerinden üstün olduğunu düşünmesine neden olabilir. Özgüven ise kişinin başkalarına değer verdiğini ve diğer insanlarla eşit olduğunu bilmesini sağlar. 

• Tepki: Ego sahibi kişiler genellikle eleştirileri kişisel olarak algılar ve defansif tepkiler verebilir. Özgüvenli kişiler ise eleştirileri yapıcı bir şekilde kabul eder ve kendilerini geliştirme fırsatı olarak görürler. 

• Davranışlar: Ego sahibi kişiler başkalarına karşı üstünlük kurma eğilimindedir. Özgüvenli kişiler ise başkalarına karşı saygılı ve eşitlikçi bir yaklaşım sergiler. 

• İlişkiler: Ego, başkalarıyla ilişkileri olumsuz etkileyebilir, çünkü kişi genellikle başkalarının görüşlerine değer vermeyebilir. Özgüvenli kişiler ise sağlıklı ve karşılıklı saygıya dayalı ilişkiler kurar. 

Sağlıklı Özgüvenin İşaretleri 

Sağlıklı özgüvenin belirli işaretleri vardır. İşte sağlıklı özgüven sahibi bir kişinin gösterdiği özellikler: 

• Kendine Güvenme: Kendi yeteneklerine ve becerilerine güvenme ve bu konuda rahat olma. 

• Yapıcı Eleştirilere Açık Olma: Yapıcı eleştirileri kabul edebilme ve bunlardan öğrenmeye istekli olma. 

• Sınırlar Belirleme: Kendi sınırlarını bilme ve başkalarının sınırlarına saygı gösterme. 

• Sosyal Yetenekler: Sağlıklı ilişkiler kurma ve sürdürme yeteneği. 

• Risk Alma: Yeni deneyimler ve fırsatlar için risk almaya açık olma. 

• Olumlu Bakış Açısı: Zorluklar karşısında olumlu bir bakış açısını koruyabilme. 

• Kendi Hedeflerini Belirleme: Kendi hedeflerini belirleme ve bunlara ulaşma konusunda kararlı olma. 

• Duygusal İstikrar: Duygularını dengeli bir şekilde ifade etme ve başa çıkma becerisi. 

Sağlıklı özgüven belirtilerini inceleyerek, kendi özgüveninizi objektif bir teste tabi tutabilirsiniz. Elbette burada bahsi geçen belirtilerden bir ya da daha fazlasından yoksun olmanız, özgüven eksikliği olarak yorumlanmamalıdır.  

Oluşumunu ve Gelişimini Etkileyen Faktörler 

İşte sizler için özgüvenin gelişimini etkilemeye yardımcı olabilecek adımlar: 

Sorumluluğu kabul etmek 

Gelişmiş özgüven sayesinde seçimlerine sahip olursun ve sorumluluklarını yerine getirdiğinden emin olmak için harekete geçersin. 

Kendi kararlarını kendin vermek 

Kendine güvenmek, geleceğin hakkında seçimler yapan kişi olmak anlamına gelir bu iyi ya da kötü hissettirebilir. Kendi seçimlerini yapmanın iyi yanı, hayatının yönü hakkında son söze sahip olmandır ve bunun tersi bir durum özgüven eksikliği olarak algılanabilir. 

Daha fazla pratik beceri öğrenmek 

Ne kadar pratik becerilere sahip olursan, kendini çaresiz hissetme veya başkalarının yardımına gelmesine ihtiyaç duyma şansın o kadar az olur. 

Duygularını tanımak ve kabul etmek 

Duygularını bastırdığında sorunlarını çözmek veya hayal kırıklığını ifade etmek için dinamiklerini başkalarıyla birlikte kullanırken kendini bulabilirsin. Bunun yerine, duygularınla nasıl daha uyumlu olacağını öğrenerek kendine daha fazla güvenmelisin. 

Negatif duygularını ifade etmenin sağlıklı yollarını bulmak 

Öfkeni başkalarından çıkarmaya ihtiyaç duymak yerine, olgun savunma mekanizması olan yüceltmeyi kullanmayı öğrenebilirsin. 

Özgüvenin Faydaları 

Kendine güvenmek kişiye iyi hissettirir. Aynı zamanda, özgüvene sahip kişiler evde, işte ve ilişkilerinde birçok fayda görür. İşte özgüvenin faydaları: 

Daha iyi performans 

Yeterince iyi olmadığından endişe ederek zaman ve enerji harcamak yerine, enerjini çabalarına adayabilirsin. Sonuç olarak, özgüvenin olduğunda hayattaki performansın daha iyi olur. 

Daha sağlıklı ilişkiler 

Özgüvenli olmak, yalnızca kendin hakkında nasıl hissettiğini anlamaya değil, başkalarını daha iyi anlamana ve sevmene de yardımcı olur. Bununla birlikte, bir ilişkiden istediğini veya hak ettiğinizi alamıyorsan, özgüven o ilişkiden uzaklaşman için sana güç verir. 

Yeni şeyler denemeye açıklık 

Özgüvenli kişiler, yeni şeyler denemeye daha istekli olur. Kendine ve yeteneklerine güvendiğinde kendini ortaya koymak çok daha kolay olacaktır. 

Esneklik 

Özgüvenli olmak, dayanıklılığını veya hayatta karşılaştığın herhangi bir zorluğun ya da olumsuzluğun üstesinden gelme kaynaklarını güçlendirir. 

Özgüvensizliğin Belirtileri 

Eğer “çok özgüvensizim” diyorsan, bu kısım senin için. Kişinin kendine olan güveninin olmadığının işareti olan bazı belirli davranışları olabilir. Özgüven eksikliği yaşayan kişiler sıklıkla aşağıdaki özellikleri sergilerler: 

• Aşırı derecede öz eleştiride bulunma. 

• Olumlu özelliklerini küçümseme ve/veya görmezden gelme. 

• Kendilerini akranlarından daha düşük olarak yargılama. 

• Kendini tanımlamak için aptal, şişman, çirkin veya sevilmeyen gibi olumsuz kelimeler kullanma. 

• Kendileriyle her zaman olumsuz, eleştirel ve kendini suçlayıcı tartışmalar yapma (buna 'kendi kendine konuşma' denir). 

• Tüm başarılarında şansın büyük bir rol oynadığını varsayma ve onlara övgüyü kabul etmeme. 

• İşler ters gittiğinde, diğer insanların veya ekonomik güçlerin etkileri gibi üzerinde hiçbir kontrolleri olmayan şeyleri hesaba katmak yerine kendilerini suçlama. 

• İltifat edildiğinde kabul etmeme. 

Özgüvensizliğin Nedenleri 

Özgüven eksikliği nedir sorusunun cevabı; bir kişinin kendi yeteneklerine, becerilerine veya değerine yönelik inanç veya güven eksikliği yaşamasıdır. Bu durum kişinin yaşamını olumsuz etkiler ve farklı alanlarda zorluklara yol açar.  

Özgüven nasıl kazanılır sorusunu yanıtlarken bu durumun eksik olmasının muhtemel nedenlerinin de üstünden geçilmelidir. Zaman zaman kendine inancın ve güvenin daha düşük olduğu dönemlerden herkes geçebilir. 

Ancak, kimileri için bu sorun çözülmesi zor hatta stres verici olabilmektedir. Peki bu davranışların nedenleri nelerdir? Aşağıda listeledik: