Kendi beceri ve yeteneklerine ne denli güveniyorsun? Özgüven, kendine inanma ve kendi yeteneklerine güvenme durumudur. Özgüvensiz bir kişinin, hayatta karşılaştığı zorlukların üstesinden gelmesi daha zordur.
Bunun yanı sıra, özgüveni yüksek kişiler, daha mutlu ve başarılı oldukları bir yaşama sahip olurlar. Bu açıdan özgüven hayatın önemli bir parçasıdır.
Terappin ailesi olarak senin için hazırladığımız bu yazıda, özgüven nedir, neden önemlidir ve nasıl geliştirilebilir sorularını inceleyeceğiz. Ayrıca, özgüveni düşük olan insanların nasıl davrandığını ve bunun altında yatan sebeplere de değineceğiz. Bizimle bu özgüven yolculuğuna çıkmaya hazır mısın?
Özgüven Nedir?
Kendine güvenmek, kendi becerikliliğinin arkasında hayatın zorluklarını aşmak için yeteneklerine inanmaktır. Dışarıdan yardıma ihtiyaç duymadan kendine yetme (ve çoğu zaman düşmanlarına karşı savunma) yeteneğini ifade eder.
Tabii ki, bu tanım oldukça geniştir ve anlamı kişiden kişiye değişir. Bu terimin geniş anlamları vardır ve kendine güvenmenin önemi bir kişiden diğerine çarpıcı biçimde değişebilir.
Özellikle bu kavram, farklı insanlar için farklı şeyler ifade eder. Kendine güven ile en kolay ilişkilendirilen karakter özellikleri aşağıdaki gibidir:
- Güvenilirlik: Yaptığın her şeyde tutarlı olmayı ifade eder.
- Azim: Emin adımlarla yaptığın veya inandığın şeye devam etmeyi ifade eder.
- Çalışkanlık: Çok çalışmanın ve özverinin değerine inanmayı ifade eder.
- Öz disiplin: Eylemlerini geliştirmek için davranışlarını disiplinle kontrol etmeyi ifade eder.
Kendine inanmak, en sert kışlarda ve en acımasız yazlarda hayatta kalmanı sağlar. Sana kendin ve kararların üzerinde bir kontrol duygusu verir. Ayrıca bu, başkalarından asla yardım istememek için bir bahane olmasa da artık senin için başka planları olabilecek kişilerin kaprisine ve merhametine bağlı olmadığın anlamına gelir.
Pratikte, kendine güvenmek pek çok şeye benzeyebilir. Temel ihtiyaçlarını (ve bu sana düşüyorsa eşinizin, çocuklarınızın ve diğer aile üyelerinin ihtiyaçlarını) karşılamak için kendinize güvenebilmek dünyadaki en büyük duygulardan biridir.
Oluşumu Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Kendi kendine yeterliliği benzersiz kılan şey, kendine güvenin kapsadığı topluma yaklaşımıdır. Psikoloji dergilerinde şu şekilde tanımlanmıştır:
“Yaşama tutarlılık (anlam) ve tatmin sağlamak için iç kaynaklara güvenmek”
Bu duyguyu kendinde ön plana çıkarmak ya da geliştirmek için birçok adım ya da ipucu uygulanabilir. Bunlardan üçünü aşağıdaki gibi örnekleyebiliriz:
- Bağımsız düşünebilmek
- Olduğun bireyi kucaklamak
- Cesurca kendi hedeflerine doğru emin adımlarla ilerlemek
Ego mu Özgüven mi? Sağlıklı Bir Şekilde Özgüven Sahibi Olmak
Birçok kişi, ego ve güvenin temelde aynı şey olduğu şeklindeki yaygın yanlış kanıya kapılmaktadır. Her ikisi de baskı altında soğukkanlı görünen küstah bir tavırla değerlendirilmektedir. İş yerinde ya da diğer ortamlarda böyle bir tavır almanın seni kariyerinde ileriye taşıyacağı bile söylenmiş olabilir.
Ancak gerçek şu ki, bu iki kavram oldukça farklıdır. Kendine güvenmek, kendi yeteneklerine inanmak ve kendine inanmaktır, ama ego tamamen başka bir şeydir. Güvenden farklı olarak, ego kişisel çıkar için çalışır. “Doğru” görülmek için her ne pahasına olursa olsun onay, övgü ve doğrulama ister.
Bu iki kavram arasındaki farkları ortaya koymak, sağlıklı bir şekilde kendine inancın ve güvenin artmasında yardımcı olacak adımları sunar. Egonu kontrol altında tutmak, herhangi bir organizasyonda başarılı olmak ve iş güvenliğini sağlamak için gereklidir. Bunun nasıl başarılabileceğini senin için listeledik:
- Her şeyin senin hakkında olduğu düşüncesinden sıyrılmak
- Savunmacı zihniyetinden kurtulmaya çalışmak
- Önyargılarını kenara bırakmayı denemek
- Sonuçlara ve öğrenmeye yönelik olmak
Oluşumunu ve Gelişimini Etkileyen Faktörler
İşte sizler için özgüvenin gelişimini etkilemeye yardımcı olabilecek adımlar:
Sorumluluğu kabul etmek
Kendine güvendiğinde, seçimlerine sahip olursun ve sorumluluklarını yerine getirdiğinden emin olmak için harekete geçersin.
Kendi kararlarını kendin vermek
Kendine güvenmek, geleceğin hakkında seçimler yapan kişi olmak anlamına gelir bu iyi ya da kötü hissettirebilir. Kendi seçimlerini yapmanın iyi yanı, hayatının yönü hakkında son söze sahip olmandır.
Daha fazla pratik beceri öğrenmek
Ne kadar pratik becerilere sahip olursan, kendini çaresiz hissetme veya başkalarının yardımına gelmesine ihtiyaç duyma şansın o kadar az olur.
Duygularını tanımak ve kabul etmek
Duygularını bastırdığında sorunlarını çözmek veya hayal kırıklığını ifade etmek için dinamiklerini başkalarıyla birlikte kullanırken kendini bulabilirsin. Bunun yerine, duygularınla nasıl daha uyumlu olacağını öğrenerek kendine daha fazla güven.
Negatif duygularını ifade etmenin sağlıklı yollarını bulmak
Öfkeni başkalarından çıkarmaya ihtiyaç duymak yerine, olgun savunma mekanizması olan yüceltmeyi kullanmayı öğrenebilirsin.
Özgüvenin Faydaları
Kendine güvenmek kişiye iyi hissettirir. Aynı zamanda, özgüvene sahip kişiler evde, işte ve ilişkilerinde birçok fayda görür. İşte özgüvenin faydaları:
Daha iyi performans
Yeterince iyi olmadığından endişe ederek zaman ve enerji harcamak yerine, enerjini çabalarına adayabilirsin. Sonuç olarak, özgüvenin olduğunda hayattaki performansın daha iyi olur.
Daha sağlıklı ilişkiler
Özgüvenli olmak, yalnızca kendin hakkında nasıl hissettiğini anlamaya değil, başkalarını daha iyi anlamana ve sevmene de yardımcı olur. Bununla birlikte, bir ilişkiden istediğini veya hak ettiğinizi alamıyorsan, özgüven o ilişkiden uzaklaşman için sana güç verir.
Yeni şeyler denemeye açıklık
Özgüvenli kişiler, yeni şeyler denemeye daha istekli olur. Kendine ve yeteneklerine güvendiğinde kendini ortaya koymak çok daha kolay olacaktır.
Esneklik
Özgüvenli olmak, dayanıklılığını veya hayatta karşılaştığın herhangi bir zorluğun ya da olumsuzluğun üstesinden gelme kaynaklarını güçlendirir.
Özgüvensizliğin Belirtileri
Eğer “çok özgüvensizim” diyorsan, bu kısım senin için. Kişinin kendine olan güveninin olmadığının işareti olan bazı belirli davranışları olabilir. Kendine güveni az olan kişiler sıklıkla aşağıdaki özellikleri sergilerler:
- Aşırı derecede öz eleştiride bulunma.
- Olumlu özelliklerini küçümseme ve/veya görmezden gelme.
- Kendilerini akranlarından daha düşük olarak yargılama.
- Kendini tanımlamak için aptal, şişman, çirkin veya sevilmeyen gibi olumsuz kelimeler kullanma.
- Kendileriyle her zaman olumsuz, eleştirel ve kendini suçlayıcı tartışmalar yapma (buna 'kendi kendine konuşma' denir).
- Tüm başarılarında şansın büyük bir rol oynadığını varsayma ve onlara övgüyü kabul etmeme.
- İşler ters gittiğinde, diğer insanların veya ekonomik güçlerin etkileri gibi üzerinde hiçbir kontrolleri olmayan şeyleri hesaba katmak yerine kendilerini suçlama.
- İltifat edildiğinde kabul etmeme.
Özgüvensizliğin Nedenleri
Özgüven nasıl kazanılır sorusunu yanıtlarken bu durumun eksik olmasının muhtemel nedenlerinin de üstünden geçilmelidir. Zaman zaman kendine inancın ve güvenin daha düşük olduğu dönemlerden herkes geçebilir.
Ancak, kimileri için bu sorun çözülmesi zor hatta stres verici olabilmektedir. Peki bu davranışların nedenleri nelerdir? Aşağıda listeledik:
- Ebeveynlerin (veya öğretmenler gibi diğer önemli kişilerin) son derece eleştirel olduğu mutsuz bir çocukluk geçirmek
- Okulda zayıf akademik performans
- İlişkinin bozulması veya finansal sorunlar gibi devam eden stresli yaşam olayları
- Bir partnerden, ebeveynden veya bakıcıdan kötü muamele görmek, örneğin tacizin dâhil bir ilişki içinde olmak
- Kronik ağrı, ciddi hastalık veya fiziksel sakatlık gibi devam eden tıbbi problemler
- Anksiyete bozukluğu veya depresyon gibi akıl hastalıkları
Özgüvenli Çocuklar Yetiştirmek
Kendine inanan ve emin çocuklar yetiştirmek için uygulayabileceğin birtakım adımlar bulunmaktadır. İşte bu adımlar arasındaki en yaygın örnekler:
- Onlara sorumluluklar vermek
- Onlara karar verme gücü vermek
- Hata yapmalarına izin vermek
- Geri adım atmayı bilmek
- Okuma alışkanlığı kazanmalarına öncü olmak
- Onları becerilerle donatmak (küçük yaştan itibaren beceri kazanmalarını sağlamak)
- Para kavramını ve para yönetimini öğretmeye çalışmak
- Çabalarını takdir etmek
- Onlar hakkında gerçekçi beklentilere sahip olmak (ve bu konsepti benimsemelerini sağlamak)
- Korkusuzca sana açılmaları için onları cesaretlendirmek
Kadınlarda Özgüven
Peki bu kavram kadınlarda nasıl işler? Kimi zaman kendine güvenen bir kadın olmak aranan bir şey olurken, kimi zaman bu kavram bir engel olarak da kadınların karşısına çıkabilmektedir. Peki bu kavramın özellikleri kadınların karakterleri ve davranışlarına nasıl yansır? İşte senin için kendine güvenen kadınların özelliklerini derledik:
- Çevre baskılarına ve ideal güzellik kavramlarına çok kafa yormazlar
- Cesur tarzlar ve davranışlar sergilemekten çekinmezler
- Kendine güvenen her birey kendini iyi tanıdığı için, kendileri olmaktan çekinmezler
- Yeni şeyler denemekten korkmazlar
Kısaca, kendilerinden emin olan ve inanan kadınlar, kendileri olmaktan asla çekinmezler. Onlar için ideal güzellik kavramları ve çevrelerindekilerinin ne dediğinin bir önemi yoktur. Kendilerinden emin ve mutlu kararlar alır ve kendilerini iyi tanırlar.
Özgüven Nasıl Kazanılır?
Özgüven, herkesin sahip olabileceği bir özelliktir ve kazanılması mümkündür. Ancak, özgüveni artırmak için sabırlı ve düzenli bir çalışma gerektirir.
Burada özgüven kazanmayı üç farklı başlık altındaki yapılabileceklerin olarak senin için sıraladık. Bu üç başlık; kişisel bakım, kendini sevmek ve konfor alanından uzaklaşmaktır. Haydi, birlikte bu başlıklara daha detaylı bakalım.
Kişisel bakıma özen göster
Özgüvenini arttırmanın ilk yöntemi kişisel bakım yapmaktır. Yapabileceklerin aşağıda listelenmiştir:
- Güvenle parlamak için ihtiyacın olan uykuyu almana yardımcı olacak bir uyku programı izle.
- Dengeli bir diyet, en iyi şekilde görünmene ve hissetmene yardımcı olacaktır, bu nedenle meyve ve sebzelere odaklan.
- Öte yandan, daha az besleyici oldukları için abur cubur ve tatlıları ne kadar yediğini sınırla.
- Kendini iyi hissettiğinde, özgüvenin çiçek açabilir.
Kendini sevmeyi öğren
İkinci yöntem, kendini sevmeyi öğrenmektir. Bu yöntemleri şu şekilde uygulayabilirsin:
- Kendini iyi hissettiren ve sana cesaret veren arkadaşların ve aile üyelerinle planlar yap.
- Olumsuz düşüncelerini olumlu veya tarafsız ifadelerle değiştirmek için elinden gelenin en iyisini yap.
- Tutkularının peşinden gitmek, kendini benzersiz ve başarılı hissetmeni sağlar, bu da özgüvenini geliştirir.
Konfor alanından çık
Bir kişinin özgüvenini artırması için son yöntemi ise konfor alanından çıkmaktır. Bunları yapabilirsin:
- Vaktin varsa, ihtiyacı olan insanları beslemek veya hayvanlara yardım etmek gibi senin için gerçekten önemli olan bir amaç için gönüllü ol.
- Bungee jumping veya 10 kilometre koşmak gibi denemek istediğin farklı şeylerin bir listesini yap.
- Ancak korkuyu geride bıraktığında, kendine olan güvenin artar ve seni mutlu eden şeyi yapmak daha kolay hale gelir.
Unutma ki, özgüvenini artırmak zaman alabilir ve düzenli bir çaba gerektirir. Ancak, kendine yatırım yapmak, kendine güvenini artırmak için en iyi yollardan biridir.
KAYNAKÇA
How to Be More Confident: 9 Tips That Work, Verywell Mind, 2023
What is Self-Reliance and How to Develop It?, Positive Psychology, 2019
What Is Self-Confidence? (+ 9 Proven Ways to Increase It), Positive Psychology, 2018
8 Psychological Tips for Being More Confident, Good Therapy, 2015
What Is Self-Confidence? (Definition And Tips To Improve), Indeed, 2022
