Yazan: Terappin | 17 Şubat 2023 tarihinde yayınlandı. 28 Şubat 2023 tarihinde güncellendi.
“Carpe Diem”, anı yaşamak, günümüzün en yaygın hayat felsefelerinden biridir.
Bu anlayışın kökleri milattan tam 23 yıl önce, Romalı şair Horatius’un yazdığı dizelere dayanmaktadır.
O zamanlardan günümüze kadar asıl anlatılmak istenen nedir?
Anı yaşamak nasıl mümkün?
Herkes daha keyifli ve rahat yaşamak ister.
Bunun gerçekleşmesi için türlü yollar denenir: Daha çok para kazanmaya çalışmak, meditasyon yapmak, ev ya da araba satın almak, akademik olarak daha başarılı olmayı hedeflemek, yatırım yapmak...
Geleceğin neler getireceği bilinmediği için pek çok insan yaşanabilecek muhtemel sıkıntılara karşı (iflas, iş değişikliği, borçlanmak, fiziksel ya da ruhsal bir problem) bugünden önlemler almayı hedefler.
Sıkça deneyimlenen başka bir gerçeklik ise geçmişte yapılan hatalara ve yaşanan talihsizliklere üzülerek “keşke … olsaydı, böyle olmasaydı şimdi daha mutlu olabilirdim.” gibi düşünceler içinde sıkışıp kalmaktır.
Tüm bu koşturmacanın içinde bulunduğumuz anı yakalamak zorlayıcı olabiliyor. Dahası, geçmiş ve gelecek arasında gidip gelirken hissettiğimiz kaygı ve stres artmaya başlıyor.
Üzüldüğümüz, kaygılandığımız ve problemler yaşadığımız günlerin olması da normaldir. Bazen işler yolunda da gitmeyebilir.
Ancak, anı yaşamak, mutlu olmak ve akışta kalmak için en çok ihtiyaç duyduğumuz anlayıştır.
Carpe Diem, Latince: “pluck the day (günü kopar)” ya da “seize the day (günü yakala)'' anlamlarına gelmektedir.
Romalı şair Horace tarafından insanın hayattan zevk alması gerektiği fikrini anlatmak için kullanılan bir ifadedir.
Carpe diem, Horace'ın MÖ 23'te yayınlanan Odes'inde yer alan "Carpe diem quam minimum credula postero" nasihatinin bir parçasıdır. Bu cümleyi "Bir sonraki güne olabildiğince az güvenerek günü seçin" olarak çevrilebiliriz.
Horace’in kast ettiği anı yaşamak anlayışı geleceği önemsememek değildir.
Anlatılmak istenen düşünce şudur ki gelecek öngörülemez. Bu nedenle, insanın gelecekteki olayları şansa bırakmaması gerekir. Kendi geleceğini daha iyi hale getirmek için bugün elinden gelen her şeyi yapması gerektiği söylenir.
Anı yaşamak, içinde bulunduğunuz her anın farkında olmak ve değerini arttırmaktır. Bu anlayış sizi sonu olan bir hayatın içinde gereksiz ertelemelerden kaçınmaya teşvik eder.
Sahip olduğunuz her fırsatı değerlendirmeniz gerektiğini söyler.
Anı yaşamak anlayışının temelinde farkındalık, değer arttırmak ve fırsat değerlendirmek vardır. Bu nedenle, ertelemeden ve bilinçli şekilde harekete geçmek gerekir. Örneğin, uzun zamandır üzerinde çalışmak istediğiniz bir işe veya projeye hemen şimdi başlamanız gerekir.
Ertelediğiniz bir tarih çok geç olabilir ya da uygun olmayabilir. Gelecekte neler olacağı bilinmez. Anı yaşamak, şimdiki zamanda nelerin mümkün olduğuna ve nelerden keyif alabileceğine odaklanarak yaşamaktır.
Hedeflediğiniz projeye başlamak için sağlığınız ve enerjiniz yerinde ise bu bir fırsattır. Hayatınızda işlerinizi kolaylaştıracak, yardım isteyebileceğiniz insanlar varsa ise bu bir fırsattır.
Tüm bunların farkında olarak, sahip olunanlara değer katarak ilerlemeye özen gösterilmelidir.
Ancak, ilgilendiğiniz şeyleri hemen yapmanın her zaman mümkün olmadığını ve bazen daha sonraya kadar beklemenin gerekli ve makul olduğunu unutmamak gerekir.
Bu, 'carpe diem' kavramıyla çelişir mi?
Çelişmez. Anı yaşamak kavramının uygun şekilde uygulanması, yaşamdaki makul kısıtlamaları hesaba katarak ilerler. Bu kavramla çelişen şey, gereksiz yere geciktirmek veya ertelemektir.
Özellikle de şimdiki zaman yerine geçmişe veya geleceğe odaklanıldığında ya da sahip olunan zaman iyi değerlendirilemediğinde çelişkiler başlar.
Anı yaşamak görüşü yanlış yorumlanabiliyor: Gününü gün etmek, geçmişi ve geleceği önemsemek ya da sadece keyif odaklı yaşamak.
Bir kavramın karşıt anlamlarını vererek, onun aslında ne olmadığını da söyleyerek anlatmak daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir.
Bu nedenle, Carpe diem, aşağıdakilere yönelik bir davet değildir diyebiliriz:
Anı yaşamak ve daha keyifli bir hayat sürebilmek için birkaç öneri:
"Bin adımlık yolculuk tek bir adımla başlar" diyen eski bir Çin atasözü vardır. Çabanız ne kadar büyük veya küçük olursa olsun ister dönümlerce nadasa bırakılmış araziye çiçek tohumları dikmek, ister bir gemi inşa etmek veya kendi şarkılarınızdan oluşan koca bir müzik albümü oluşturmak olsun, bu "çabaların" her biri, o küçük adımı attığınız anda başlar:
Küreği elinize aldığınızda ya da o ilk şarkının sözlerini yazmaya başladığınızda başlar.
Herkes küçük adımlarla başlar, siz de öyle yapmalısınız. Anı yaşamak için tam da içinde bulunduğunuz zamanda harekete geçmelisiniz.
Anı yaşamak, sadece şu anda size sunulan fırsatları en iyi şekilde değerlendirmek ve düşüncelerde özgür olmaktır. Bunu yapabilmek için geçmişin üzerinizdeki güçlü olumsuz etkisini ortadan kaldırmalıyız.
Geçmiş yük olduğunda ilerleyemezsiniz. Geçmişinizdeki hatalar, pişmanlıklar, keşkeler bırakın gitsinler. Artık her şey geride kaldı. Bundan sonra geleceğiniz için yapıcı kararlar almaya odaklanın.
Geçmişte yapabilecekken yapmadıklarınız veya gelecekte yapabilecekleriniz için kaygılanmayı ve üzülmeyi bırakın şimdi bir şeyler yapın. Aynı anlayış hakkında hiçbir şey yapamayacağınız durumlar için de geçerli eğer değiştiremiyorsanız, bırakın gitsin ve yolunuza devam edin.
Anı yaşamak, sırf herhangi bir konuda endişelendiğimiz için hiçbir şey yapmamak ve geçmesini beklemek anlamına gelmez.
Adım atmak, fırsatları kollamak ve hareketi keyifli hale getirmek gerekir.
Meditasyon, zihninizi ve ruhunuzu, üstlenmek istediğiniz herhangi bir sorumluluk için hazır hale getirir. Bu, anı yaşamak için sizi engelleyebilecek tüm olumsuz şeylerden zihninizi ve kalbinizi temizlemenin güçlü bir yoludur.
Her gün sabah veya akşam sessiz bir yerde kendinizle baş başa kalmak ve derin nefes alma teknikleri uygulamak, oldukça basit ama etkili adımlar olacaktır.
Zihinsel olarak hedeflerinize odaklanmanıza yardımcı olması için olumlu düşünmeye özen göstermelisiniz.
Olumsuz düşünceler akışı, var olan enerjinizi ve motivasyonunuzu düşürür. Bu ise sizi şimdiki zamanın farkına varmaktan alıkoyar.
Fırsatları yakalama işinde, yolunuza çıkan her şeyi değerlendirebilmeniz gerekiyor. Hedeflerinize ulaşmanızı kolaylaştıracak öncelikleri belirlemelisiniz.
Hepimizin sınırlı bir zamanı var. Elimizden gelenin en iyisini yapabileceğimiz yolları seçmek, zamanı en iyi şekilde değerlendirebilmenin en akıllıca yoludur.
İnsan gelecek ve geçmişe dair sürekli olarak kaygı içinde olan bir canlıdır. Bu nedenle, genellikle önüne çıkan fırsatları değerlendirmekte ve sahip olduğu değerleri fark edip korumakta zorluklar yaşar.
Olumsuza meyilli olmak beraberinde stres, kaygı, depresyon gibi problemleri de getirir. Oysaki geçmiş faydalanacağımız gelecek ise yatırım yapabileceğimiz bir alandır.
Carpe diem, anı yaşamak anlayışı ise içinde bulunduğunuz anın hakkını vermektir. Önceliklerinizi belirlemek, imkanların farkında olmak ve onları en iyi şekilde değerlendirmeye çalışmakla ilgilidir.
Anı yaşamak, anda olmanın farkındalığı ile hayata değer katmaktır. Bugünün hakkını vermeye çalıştığımızda geçmişi bir kazanım olarak görmek ve geleceğe yatırım yapmak kolaylaşır.
Anda yaşamak da anı yaşamak da temelde bu bakış açısına dayanır.
Anı yaşamak, motivasyonunuzu arttırır ve şimdiki zamanın önemine odaklanmanıza yardımcı olur.
Bugünü fark ettiğinizde ve gününüzü tam olarak nasıl değerlendireceğinizi anlamaya hazır olduğunuzda, özelleştirişmiş ve daha etkili bir plan yapmanız kolaylaşır. Bu plan sadece gününüzü iyileştirmekle kalmaz, günün sonunda size bir huzur ve başarı duygusu verir.
Kendinizi belirsiz günlük bir hedefte tutmak yerine, onu saat saat ilerlediğinizi hedeflere indirin. Çoğu insan, yapılması gerekenleri parçalara ayırdığımızda üstesinden gelmenin kolaylaştığı konusunda hemfikirdir.
Böylece, enerji ve zamandan tasarruf sağlanmış ve yapılan işten keyif alınmış olur.
Anı yaşamak, içinde bulunan zamanı ve hedeflenenleri ezici olmaktan ziyade ulaşılabilir kılmaya yardımcı olur ve verimliliği teşvik etmek için belirli bir zaman çerçevesiyle sınırlandırır. Bununla birlikte, sizi fırsatları yakalamak konusunda destekler.
Anı yaşamak, tetikte ve farkında olmakla ilgilidir. Yararlanmak istediğiniz harika fırsatlar için sürekli olarak uyanık olmanız gerekir. Geçmiş ve gelecek odaklı yaşadığınızda kazanım elde etmeniz ve yatırım yapmanız zorlaşır.
Ancak, anda var olabilirseniz size sunulan fırsatları fark edebilirsiniz. Dahası bu sayede, düşüncelerinizi esnetir ve çok yönlü düşünmeye başlarsınız.
Sizi nelerin mutlu ettiğinin, amaçlarınıza ulaşırken en etkili çalışma yolunun ne olduğunun farkına varırsınız.
Carpe Diem, tam olarak budur: Her anı değerli kılmak ve sevdiğiniz ve yaşamaya değer hissettiğiniz heyecan verici bir hayat inşa etmektir.
5 Ways to Seize the Day (Carpe Diem), Operation Meditation
The Importance of Carpe Diem, Medium, 2020
What is the Meaning of Carpe Diem, Carpe Diem Tours, 2022
Carpe Diem: Seize the Day, Effectiviology
Why Seizing Moments Is More Important (and Efficient) Than Seizing the Day, Asian Efficiency
Terappin'in uzman klinik psikologları ile daha huzurlu bir hayata ulaşabileceğin terapi yolculuğuna ilk adımı at.