Uyku Bozukluğu Nedir? | Uyku Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

*Uyku bozukluğu nedir?

*Uyku bozukluğu çeşitleri nelerdir?

*Gerekli miktarda uyku alınmayınca ne olur?

*Uyku bozukluğunun sebepleri nelerdir?

*Uyku bozukluğu belirtileri nelerdir?

*Uyku bozukluğu nasıl teşhis edilir?

*Uyku bozukluğu nasıl tedavi edilir?

*İyi bir gece uykusu için neler yapılabilir?

Uyku Bozukluğu Nedir?

Uyku bozukluğu, uykunuzu bozan ya da rahat gece uykusu almanızı engelleyen durumlara genel verilen addır. Rahat bir uyku alınmadığında ya da uyku bölündüğünde gün boyu uykusuzluk ve yorgunluk çekmek gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Zaman zaman herkes uykusuyla ilgili sorunlar yaşayabilir. Ancak, eğer aşağıdakileri deneyimliyorsanız uyku bozukluğunuz var demek olabilir.

• Uykuya dalmakta ya da uyumakta zorluk çekiyorsanız.
• Bir gece öncesinde en az 7 saat uyumuş olsanız bile gün içerisinde yorgun hissediyorsanız.
• Normal günlük aktivitelerinizi azalttıysanız ya da onları yapacak kadar güçlü hissetmiyorsanız.

Dünya üzerinde milyonlarca her yaştan insanın yeteri kadar uyku uyumadığı bilinmektedir. Uyumak çok önemlidir. Yetersiz derecede uyumak okulda, işte, kişilerarası ilişkilerde, sağlığınızda ya güvenliğinizde istenmedik sonuçlar doğurabilir. 

Uyku Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?

Bilinen yaklaşık 80 çeşit uyku bozukluğu çeşidi vardır. Bunlardan en yaygın ve bilinenleri aşağıdaki gibidir:

• Insomnia
• Uyku apnesi
• Huzursuz bacak sendromu
• Narkolepsi

Uyku bozukluğu nedir hala merak ediyor musunuz? İşte sizin için en yaygın çeşitlerin açıklaması aşağıda!

• Insomnia: Bu bozukluk, kişilerin uykuya dalmakta ya da uykuda kalmakta zorlandıkları bozukluktur. Uykuya dalmakta güçlük, gece uykusundan uyanmak ve geri uykuya dalmakta zorlanmak, sabahları çok erken uyanmak, gün içerisinde sürekli yorgun ve bitkin hissetmek insomnia belirtilerindendir. Insomnia, hem kısa zamanlı hem de uzun zamanlı olarak görülebilir. Kimi hastalar kısa süreli insomnia yaşarken kimisi kronik insomnia ile mücadele edebilir.
• Uyku apnesi: Bu bozukluk biraz daha ciddi sayılabilecek bir uyku bozukluğudur. Uyku esnasında nefesin kesilmesi durumuna uyku apnesi denir. Uyku apnesi olan kişinin gece uykusu esnasında 10 saniye süresinde nefesi kesilir. Uyku apnesinin iki çeşidinin olduğu bilinmektedir: obstrüktif ve sentral.
• Huzursuz bacak sendromu: Bu uyku bozukluğu, rahatsız ve ani ve istemsiz bir şekilde bacağın hareket etmesi durumudur. Kişi genelde bacağının hareketini kontrol edemez ve epey güçlü bir histir.
• Narkolepsi: Bu bozukluk, kişinin uyuma ve uyanıklık sistemini etkileyen nörolojik bir sorundur. Narkolepsisi olan hastalar, gün içerisinde aşırı derece uykulu olma hali ve kısa süreli uyuma durumunu yaşarlar.

Gerekli Miktarda Uyku Alınmayınca Ne olur?

Uykuyu yeterince iyi alamamak yalnızca yorgunluk dışında başka sorunlara da sebep olabilir. Uykusuzluk, çocuklarda öğrenme engeline sebep olan bilişsel işlev sorunlar, her yaşta hafızayı olumsuz etkileyen sorunlar ve depresyon gibi karakter değişiklikleri gibi sorunlara sebep olabilir. 

Uykudan mahrum kalan insanlar karar vermede güçlük, sinirlilik, performans sorunları ve daha yavaş tepki süreleri yaşar ve bu da onları araba ve iş kazaları için riske sokar. 

Ayrıca, uyku kaybı da obezite, diyabet ve kalp hastalıklarının gelişimine katkıda bulunarak yaşamı olumsuz etkileyebilir.

Uyku Bozukluğunun Sebepleri Nelerdir?

Uyku bozukluğu birçok farklı sebepten meydana gelebilir. Sebepleri farklı olsa da uyku bozukluğunun sonucu hemen hemen herkeste aynıdır. Vücudun doğal uyku ve gündüz uyanıklık döngüsü bozulur. Uyku bozukluğunun en yaygın 8 sebebi aşağıdaki gibidir:

• Ülser gibi fiziksel rahatsızlıklar.
• Astım gibi tıbbi rahatsızlıklar.
• Depresyon ya da anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklar.
• Alkol gibi çevresel faktörler.
• Biyolojik saatin döngüsünü bozan gece vardiyalı çalışma gibi faktörler.
• Narkolepsi gibi genetik rahatsızlıklar.
• Uykuyu bölen ya da rahatsız eden ilaçlar.
• Yaşlanma

Uyku Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Eğer aşağıdakileri deneyimliyorsanız uyku bozukluğu sorununuz olabilir.

• Araç kullanırken uyuya kalmak.
• Televizyon izlemek ya da kitap okumak gibi aktif olmadığınız durumlarda uyuya kalmak.
• İşte, okulda ya da evde bir şeye dikkatini toplamakta ya da odaklanmakta zorluk çekmek.
• Okulda ya da işte performans sorunları yaşamak.
• Başkaları tarafından sürekli uykusuz göründüğünüz yorumunu almak.
• Hafızanızla ilgili sorunlar yaşamak.
• Tepkilerinizin yavaşlaması.
• Duyguları kontrol etmekte güçlük çekmek.
• Hemen hemen her gün, gün içerisinde şekerleme yapmak ihtiyacı duymak.

Uyku Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?

Eğer uyku bozukluğunuzun olduğundan şüpheleniyorsanız bir sağlık çalışanına danışınız. Hekiminiz uyku sorununuza neden olan fiziksel sorunu belirlemek için fiziksel bir test yapabilir. En azından 2 haftalık bir uyku günlüğü tutmanız belki sağlık çalışanı için faydalı olabilir. Bazen bazı sağlık problemleri uyku bozukluklarına sebep olabilmektedir bu durumda hekiminiz herhangi bir durum var mı diye gerekli tetkikleri yapar. 

Hekiminizin uyku bozukluğunuz olup olmadığını anlaması için sorabileceği sorular:

• Geceleri kaç saat uyuyorsunuz?
• Uykunuz esnasında dönüp durur musunuz?
• Şekerleme yapar mısınız?
• Uykuya dalmanız ne kadar sürüyor?
• Gece ortasında sık sık uyanır mısınız?
• Gece vardiyalı çalışıyor musunuz?
• Gün içerisinde ne kadar uykulu hissediyorsunuz?

Uyku bozukluğu teşhisi yapılmasını daha kolay sağlamak için uyku düzeninizin takibini yapmak faydalı olacaktır. 

Uyku Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Uyku bozukluğu için sağlık çalışanları tarafından önerilen ve hizmete sunulan birçok farklı çeşit tedavi yöntemi vardır.

Birkaç seçenek aşağıdaki gibidir:

• Danışmanlık: Bazı uyku uzmanları uyku bozukluğu tedavisi için bilişsel davranışçı terapi modelini önermektedir. Bu danışmanlık “stres arttıran düşünceleri fark etmek ve değiştirmek” için etkili olur. 
• İlaçlar ya da tamamlayıcı besinler
• Uyku hijyenine dikkat etmek, uyku programı tutmak
• Düzenli bir şekilde egzersiz yapmak
• Gürültüyü en aza indirmek
• Işığı en aza indirmek
• Oda sıcaklığını ayarlamak, böylece rahat uyku çekebilirsiniz

Hekiminiz, uyku bozukluğunuzun çeşidi ve şiddetine göre en uygun tedavi yöntemini size önerecektir. 

İyi Bir Gece Uykusu için Neler Yapılabilir?

Daha iyi ve kaliteli bir gece uykusu çekebilmeniz için kendi kendinize yapabileceğiniz birtakım şeyler vardır. Bunları sizler için aşağıda listeledik.

• İdeal bir uyku ortamı yaratın: Yatak odanızın ve yatağınızın rahat, ideal sıcaklığa ayarlanmış, sessiz ve karanlık olmasından emin olun. Eğer uykunuzu rahatsız eden bir gürültü varsa kulak tıkaçları kullanmayı deneyebilirsiniz. Işık rahatsız ediyorsa, karanlık perdeler ya da göz maskeleri kullanılabilir.
• Olumlu düşünün: Kötü ve negatif düşüncelerle uykuya gitmekten kaçının. 
• Yatağınızı uyku dışında başka bir aktivite için kullanmamaya çalışın: Yatağınızdan yemek yemeyin, televizyon izlemeyin ya da bilgisayar kullanmayın.
• Uyku zamanından önce aklınızı rahatlatmayı deneyin: Akşamın daha erken saatlerinde bir “yapılacaklar listesi” hazırlayabilir, yatağa gitmeden önce kafanızı boşaltacak aktivitelere başvurabilirsiniz.
• Uyku ve rahatlama rutini oluşturun: Her gece uyumadan önce banyo yapmak, rahatlatıcı müzik dinlemek, ya da kitap okuma gibi rutinler oluşturun. Meditasyon gibi rahatlatıcı aktiviteleri deneyebilirsiniz. 
• Saati izlemeyi bırakın: Saati başka yöne çevirin ve sadece alarm için kullanın. Eğer 20 dakikadan fazla süredir uyanıksanız yatak odanızdan ayrılın ve bir diğer odada kitap okumak gibi rahatlatıcı bir aktivite yapın.
• Uyarıcılardan uzak durun: Kahve, çay, soda, kola ya da çikolata gibi uyarıcılardan kaçının. Ayrıca, uyku zamanından önce çok ağır beslenmeyin. 
• Alkol ve tütünden kaçının: Uyku zamanından en az 4 saat öncesinde alkol ve tütün tüketiminden kaçının. 
• Düzenli egzersiz yapın: Ancak, egzersizi uyku zamanına yakın yapmamaya özen gösterin.