Yazan: Terappin | 17 Mart 2022 tarihinde yayınlandı. 20 Ocak 2023 tarihinde güncellendi.
*Kendi kendinize tedavi edebilirsiniz
*Pratisyen hekim ile tedavi yöntemi
Uykusuzluk(Insomnia) nedir? Insomnia, uykuya dalmayı güçleştiren, uykuda kalmayı engelleyen ya da erken uyanmanıza sebep olup tekrar uykuya dalmanıza engel olan bir uyku bozukluğudur. Aynı zamanda uykusuzluk olarak da bilinir. Yalnızca enerji ve modunuzu tüketmekle kalmaz, aynı zamanda sağlığınızı ve çalışma ya da günlük hayatınızı da son derece olumsuz etkiler.
Çoğunlukla yetişkinlerin herhangi bir zamanda kısa zamanlı (akut) insomnia yaşadıkları gözlemlenebilir. Bu akut insomnia, günler ya da haftalarca sürebilir. Fakat bazı yetişkinler kronik insomnia ile mücadele etmek zorunda kalabilirler. Kronik insomnia, aylarca sürebilen uykusuzluk problemi olarak tanımlanabilir. Bu gibi durumlarda insomnia başlıca sorun olabilir ancak bu durum başka tıbbi sorunlarla ya da alınan ilaçlarla da alakalı olabilmektedir. Uykusuz gecelere katlanmak zorunda değilsiniz. Birkaç alışkanlığınızı değiştirmek genelde bu sorunla mücadele ederken yardımcı olabilir.
Eğer uyku problemleriniz gün içinde hareketlerinizi engelleyecek duruma geldiyse doktora görünmelisiniz. Doktora göründüğünüz takdirde bu bozukluğun hangi sorunlardan kaynaklandığını ve hangi tedavi yönteminin uygulanması gerektiği belirlenir.
Eğer kısa süreli (3 aydan daha az) insomnianız varsa bu “kısa süreli insomnia” olarak adlandırılır. Eğer uzun süren (3 aydan daha fazla) insomnianız var bu “uzun süreli insomnia” olarak adlandırılır.
Her bireyin ihtiyacı olan gündelik uyku saati değişkenlik gösterebilir. Ortalama olarak;
Eğer gün içerisinde sürekli yorgun hissediyorsanız, muhtemelen vücudunuzun ihtiyacı olan uyku miktarı karşılanmıyordur.
Uykusuzluk, temel sorun olabilir. Ancak çoğu zaman bu bozukluk başka nedenlerle bağlantılı da olabilmektedir.
En yaygın sebepleri şunlardır:
Kronik insomnianın nedenleri genelde stres, uykuyu ve hayatı aksatacak alışanlıklar sonucu olabilmektedir. Uykusuzluğun altındaki sebebi belirlemek insomniayı ortadan kaldırmaya yardımcı olabilir. Ancak bazen yıllar boyu sürebilir.
En yaygın sebepleri aşağıdakileri içerebilir:
İlaç kullanımı, obezite ve menopoz gibi hastalıkların yanı sıra uykusuzluğun diğer risk faktörleri aşağıda belirtildiği gibidir:
Sedanter yaşam tarzı fiziksel aktivitelerin düzensiz olduğu ya da hiç fiziksel aktivitelerin hiç olmadığı bir yaşam tarzıdır.
Sedanter yaşam tarzını benimsemiş kişiler halk arasında “tembel” “miskin” ya da “sersem” olarak adlandırılırlar.
Sedanter aktiviteler fiziksel güç gerektirmeyen hatta hiçbir fiziksel güç barındırmayan aktivitelerdir. Örneğin; televizyon seyrederken oturma, okuma ve video oyunları oynama.
Insomnia nedir dendiğinde aklımızda sadece yetişkinlerde gözlemlenebilecek bir hastalıkmış gibi bir imaj oluşabilir.
Oysaki çocuklar da yetişkinlerde görülen nedenlere benzer nedenlerle uykusuzluk deneyimleyebilir.
İşte o nedenler:
Çocuklarda görülen uykusuzluk belirtileri:
Çocukların uykusuzluk hastalığının tedavisi için yetişkinlerde uygulanan tedavi yöntemleri uygulanabilir.
İyi bir uyku programı ve uyku öncesinde onları sakinleştirecek, uykuya dalmalarını kolaylaştıracak aktiviteler yapmak en faydalısı olacaktır.
Eğer günlük alışkanlıklarınızı değiştirirseniz, insomnianızla baş etmek daha kolay hale gelebilir. Sizler için yapmanız ve yapmamanız gereken şeyleri bir liste halinde hazırladık.
Bunları yapabilirsiniz:
Bunları yapmamalısınız:
Gece boyunca uyanmak, uyuyamamak ve istenenden daha erken uyanmak insomnia hastalığının en temel üç karakteristik özelliğidir.
Kısa süreli uykusuzluk kendi kendine düzelebilir ancak akut ve özellikle kronik uykusuzluk tedavisinde tercih edilen iki önemli yöntem şudur:
Bilişsel Davranışçı Tedavi programında uyku sorunlarına neden olan durumlar, uykusuzluğu arttıran duygu ve davranışlar tespit edilir.
Sağlıklı bir uyku düzenine teşvik eden alışkanlıklar kazandırılmaya çalışılır.
İlaç tedavisi öncelikli tercih değildir. Doktorlar ilaçların kısa süreli ve kontrollü kullanımını önermektedir.
Tedavide kullanılan reçeteli ilaçlar:
Tedavisinde etkili olan alternatif tedavi yöntemleri aşağıdakileri içerir:
Melatonin uyku döngüsünü ve vücudun biyolojik dengesini belirleyen bir hormondur. Bu hormonun düzenlenmesi için bitkisel ve doğal yöntemler tercih edilebilir. Melatonin hapı kullanılmadan önce ise mutlaka bir uzman hekime danışmak gerekir.
Önerilen aromaterapi yağları:
Pratisyen hekime aşağıdaki durumlarda görününüz:
Pratisyen hekim, insomnianın ana sebebini bulup doğru tedavi yöntemini bulmayı hedefler.
Bazı zamanlar, bilişsel davranışçı terapi yöntemi için bir terapiste yönlendirilebilirsiniz. Bu terapi yöntemi sizin uykuya dalmanızı engelleyen düşüncelere bakış açınızı değiştirmeye yardımcı olur.
Pratisyen hekimler kimi zaman uyku hapları yazabilirler. Ancak bu reçeteler ancak aşağıdaki durumlarda kısa süreliğine verilir:
Terappin'in uzman klinik psikologları ile daha huzurlu bir hayata ulaşabileceğin terapi yolculuğuna ilk adımı at.