Stres Nedir?
Günlük hayatta değişiklikler veya zorluklar yaşadığınızda vücudunuz fiziksel ve zihinsel tepkilere verilen isimdir.
Aslında insan vücudu bunu deneyimlemek ve ona tepki vermek üzere tasarlanmıştır bu yüzden herkesin başına gelebilen normal bir insan tepkisidir.
Verdiğimiz tepkiler, vücudumuzun yeni durumlara uyum sağlamasına yardımcı olur. Bu nedenle bazen pozitif olurlar; bizi tetikte, motive ve tehlikeden kaçınmaya hazır tutarlar.
Örneğin, yaklaşan önemli bir testiniz varsa, hissettiğimiz gerilim vücudunuzun daha fazla çalışmasına ve daha uzun süre uyanık kalmasına yardımcı olabilir. Ancak rahatlama veya gevşeme dönemleri olmadan devam ettiğinde büyük bir sorun haline gelebilir.
Belirtileri Nelerdir?
Stresli insan nasıl olur?
Vücudun otonom sinir sistemi, kalp atış hızınızı, nefesinizi, görme değişikliklerinizi ve daha fazlasını kontrol eder. Yerleşik stres tepkisi, "savaş ya da kaç tepkisi", vücudun gergin durumlarla yüzleşmesine yardımcı olur.
Bir kişi uzun süreli bir gerginliğe, üzüntüye ya da travmaya sahip olduğunda, tepkilerin sürekli aktivasyonu vücutta aşınma ve yıpranmaya neden olur. Fiziksel, duygusal ve davranışsal belirtiler gelişir.
Fiziksel belirtiler şunlardır:
- Ağrı ve sızılar
- Göğüs ağrısı veya kalbiniz hızlanıyormuş gibi bir his
- Yorgunluk veya uyku sorunu
- Baş ağrısı, baş dönmesi veya titreme
- Yüksek kan basıncı
- Kas gerginliği veya çene sıkma
- Mide veya sindirim sorunları
- Sevişmenin sorunlu bir hale dönüşmesi
- Zayıf bağışıklık sistemi
Duygusal ve zihinsel belirtiler:
- Anksiyete veya sinirlilik
- Depresyon
- Panik ataklar
- Üzüntü
Çoğu zaman insanlar aşırı stres belirtilerinden sakınmak için aşağıdakiler de dâhil olmak üzere sağlıksız davranışlarla onu yönetmeye çalışırlar:
- Çok fazla veya çok sık alkol almak
- Kumar
- Aşırı yeme veya yeme bozukluğu geliştirmek
- Cinsel ilişkiye zorla girmek. İhtiyacı olmadan sürekli alışveriş yapmak
- Sigara içmek
- Uyuşturucu kullanmak
Nedenleri Nelerdir?
Hissettiğimiz gerginlik normaldir ve bir dereceye kadar yaşamın gerekli bir parçasıdır. Herkesin yaşadığı bir şey olmasına rağmen, ona neden olan şey kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Örneğin, bir kişi ciddi bir trafik sıkışıklığına sinirlenip bunalabilirken, bir diğeri müziğini açıp bunu hafif bir rahatsızlık olarak görebilir.
Terappin uzmanları sizler için herkes için zorlayıcı olan 5 nedeni listeledi!
Ekonomik Problemler
Para, yüzyıllardır en büyük gerginliklerin ve çatışmaların ana nedeni olabiliyor. Aşağıda belirtilen durumları deneyimliyor olmanız hissettiğiniz huzursuzluk ve gerilimi arttıracaktır.
- Sevdiklerinizle para hakkında tartışmak
- Gereksiz şeylere para harcamaktan suçluluk duymak
- Kazançlarınız konusunda endişeli hissetmek
Uzun vadede, mali durumla ilgili sıkıntılar, kan basıncını artırabilen ve baş ağrılarına, mide rahatsızlığına, göğüs ağrısına, uykusuzluğa ve genel bir hastalık hissine neden olabilir.
Bunun yanı sıra depresyon, anksiyete, cilt sorunları, diyabet ve artrit gibi bir dizi sağlık sorunuyla ilişkilendirilmiştir.
Çalışma Hayatı
İster belirli bir proje için endişeleniyor olun, ister haksızlığa uğradığınızı hissediyor olun, işinizi her şeyin önüne koymak, kişisel ilişkiler, zihinsel ve fiziksel sağlık dahil olmak üzere hayatınızın birçok yönünü etkileyebilir.
İş yerinizde yaşadığınız sıkıntılar aşağıda belirtilen problemlere yol açabilirler:
- Azalan yaratıcılık ve inisiyatif
- İlgisizlik
- İş performansında düşüşler
- Artan hastalık günleri
- İzolasyon
- Daha düşük sabır seviyeleri ve hayal kırıklığının artması
- Kişisel ilişkilerle ilgili sorunlar
Kişisel İlişkiler
Hayatımızda bize sürekli gerilim ve huzursuzluk hissettiren insanlar vardır. Bir aile üyesi, samimi bir ortak, arkadaş veya iş arkadaşı olabilir.
Toksik insanlar hayatımızın her yerinde pusudadır ve bu ilişkilerden yaşadığımız gerginlik, fiziksel ve zihinsel sağlığı etkileyebilir.
- Birbirinizle vakit geçiremeyecek ve sorumlulukları paylaşamayacak kadar meşgul olmak
- Sağlık sorunları ve diğer birçok nedenden dolayı cinsel hayatın sekteye uğraması
- İlişkide suistimal veya aşırı kontrol
- İletişim problemleri
Ebeveynlik
Ebeveynler genellikle çalışma hayatını, ev işlerini ve çocuk yetiştirmeyi aynı anda yönetmekle karşı karşıya kalırlar.
Bunun yanı sıra düşük gelirli olmak, uzun saatler çalışmak, tek ebeveynlik, evlilik veya ilişki gerilimleri veya davranış bozukluğu veya gelişimsel yetersizlik gibi durumlar da hissedilen huzursuzluğu arttırır.
Bu durum/durumlar bir ebeveynin çocuklarıyla etkileşimlerinde sert, olumsuz ve otoriter olmasına neden olabilir. Ebeveyn-çocuk ilişkilerinin kalitesini de düşürebilir. Örneğin, açık bir iletişiminiz olmayabilir, bu nedenle çocuğunuz tavsiye için size gelmez veya siz ve çocuğunuz sık sık tartışabilirsiniz.
Günlük Yaşam ve Meşguliyet
Anahtarları yanlış yere koymak, geç kalmak ve evden çıkarken yanınıza önemli bir eşya almayı unutmak gibi şeyler gerginlik yaşamamıza neden olabilir.
Genellikle bunlar sadece küçük aksaklıklardır, ancak sıklaşırlarsa fiziksel ve/veya psikolojik sağlığı etkileyen bir endişe kaynağı haline gelirler.
Kişilik Özellikleri
Kişilik özellikleriniz ve sahip olduğunuz kaynaklar yukarıdakilerin tümüne bağlanır ve bağımsız kaynaklar da olabilir.
Örneğin dışadönük insanlar, günlük yaşamda daha az gerginlik yaşama ve olumsuzluklara karşı tampon oluşturan daha fazla sosyal kaynağa sahip olma eğilimindedir. Öte yandan mükemmeliyetçiler, sadece yüksek başarıya odaklananlara göre daha fazla olumsuz zihinsel ve fiziksel sağlık sonuçlarıyla karşılaşan, katı standartları nedeniyle gereksiz gerginlik ve huzursuzluk yaşayabilirler.
Daha fazla bilgi için hemen linke tıklayın!
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Çeşitleri Nelerdir?
Genel olarak 4 tip veya kategoriye ayrılır:
- Fiziksel
Travma (yaralanma, enfeksiyon, ameliyat), yoğun fiziksel çalışma/aşırı efor, çevre kirliliği (pestisitler, herbisitler, toksinler, ağır metaller, yetersiz ışık, radyasyon, gürültü, elektromanyetik alanlar), hastalık (viral, bakteriyel veya mantar ajanları), yorgunluk, yetersiz oksijen temini, hipoglisemi I (düşük kan şekeri), hormonal ve/veya biyokimyasal dengesizlikler, diyet (beslenme eksiklikleri, gıda alerjileri ve hassasiyetleri, sağlıksız beslenme alışkanlıkları), dehidrasyon, madde kötüye kullanımı, diş sorunları ve kas-iskelet bozuklukları/dengesizlikleri
- Psikolojik
Duygusal: kızgınlıklar, korkular, hüsran, üzüntü, öfke, keder/yas
Bilişsel: aşırı bilgi yüklemesi, hızlandırılmış zaman duygusu, endişe, suçluluk, utanç, kıskançlık, direnç, bağlanma, öz eleştiri, kendinden nefret etme, işe yaramaz mükemmeliyetçilik, kaygı, panik atak, kendin gibi hissetmeme, gerçekmiş gibi hissetmeme ve kontrolden çıkmış olma/kontrolde olmama hissi
Algısal: inançlar, roller, hikâyeler, tutumlar, dünya görüşü
- Psikososyal ve psikospiritüel
İlişki/evlilik güçlükleri, sosyal destek eksikliği, yeterli yaşam için kaynak eksikliği, istihdam/yatırım/tasarruf kaybı, sevdiklerinin kaybı, iflas, ev haciz ve izolasyon.
Değerler, anlam ve amaç krizi; temel manevi inançlarla uyumsuzluk
Aşırı Stresten Kurtulma Yolları
Duygusal ve gergin hissetmek ya da uyumakta ve yemek yemekte sorun yaşamak, huzursuz olduğumuz anlarda verilen normal tepkiler olabilir.
İşte başa çıkmanın bazı sağlıklı yolları:
- Sosyal medyadakiler de dâhil olmak üzere haberleri izlemeye, okumaya veya dinlemeye ara verin. Bilgilenmek güzel ama travmatik olayı sürekli duymak üzücü olabilir. Haberleri günde sadece birkaç kez ile sınırlamayı ve bir süre telefon, televizyon ve bilgisayar ekranlarından bağlantıyı kesmeyi düşünün.
- Sağlıklı beslenin, egzersiz yapın, bol bol uyuyun. Kendinize bir mola verin.
- Aşırı alkol, tütün ve madde kullanımından kaçının.
- Endişeleriniz ve nasıl hissettiğiniz hakkında güvendiğiniz insanlarla konuşun. Bir ebeveyn, arkadaş, danışman veya doktor ile sorunlarınızı ve nasıl hissettiğinizi ve bunlarla nasıl başa çıktığınızı paylaşın.
Daha fazla bilgi için Terappin Blog okumaya devam edin!
Stres Yönetimi Nedir?
Stres ve Öfke Kontrolü
Öfke, bir şeyler ters gittiğinde veya biri size yanlış yaptığında hissettiğiniz yoğun bir duygudur. Tipik olarak stres ve hayal kırıklığı ile doğrudan ilişkilendirilir.
Öfke kontrolü sağlamak yaşadığınız gerginliğinden üstesinden gelmenizi kolaylaştıracaktır.
Detaylı bilgi için ‘Öfke Kontrolü’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Hangi Hastalıklara Yol Açar?
Araştırmalar gerginliğe bağlı gelişen birçok sağlık sorunu olduğunu göstermektedir.
En önemli sağlık sorunlarından bazıları:
- Kalp hastalıkları
- Astım
- Obezite
- Diyabet
- Depresyon ve kaygı bozukluğu
- Alzheimer
- Erken yaşlanma
- Erken doğum
