Nedir?
Post travmatik stres bozukluğu, deneyimlenen ya da şahit olunan büyük bir olaydan sonra yaşadığımız aşırı uyarılmışlık, korku, ani irkilme gibi durumları içeren bir tür kaygı bozukluğudur.
Savaş, trafik kazası, deprem, katliam, tecavüz gibi durumlara maruz kalan kimselerde yoğun bir şekilde görülen ve etkileri uzun süre devam eden bir travmadır.
Neredeyse tüm hastalarda en sık görülen belirtileri travma anına dönüş, kabus, şiddetli kaygı ve kontrol edilemeyen düşüncelerdir.
Eğer bu semptomlar zamanında tedavi edilmezse birkaç ay hatta birkaç yıl sürebilir ve günlük hayattaki fiziksel ve ruhsal işlevselliğinizi büyük oranda düşürür.
Uzman bir terapistten aldığınız travma sonrası stres bozukluğu terapisi ile bahsettiğimiz belirtileri azaltabilir hatta tedaviye düzenli devam ederseniz tamamen iyileştirebilirsiniz.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) belirtileri travmatik olay yaşandıktan sonra bir ay içinde görülebiliyorken bazen belirtilerin olaydan birkaç yıl sonrasına kadar görülmediği de olur.
Belirtiler zamanla değişebilir ve kişiden kişiye farklılık gösterir.
TSSB belirtileri genellikle 4 gruba ayrılır: Geçmişe dönüş, kaçınma, ruh halindeki ve düşüncedeki olumsuz değişiklikler, duygusal ve fiziksel tepkilerdeki değişiklikler.
Bellek
- Travmatik olayın istenmeyen, rahatsız edici ve tekrar eden anıları
- Travmatik olay anına geri dönüşler (flasbacks)
- Yaşanan sarsıcı olay ile ilgili kabuslar ve üzücü rüyalar
- Travmatik olayı anımsatan herhangi bir şeye karşı gösterilen şiddetli duygusal tepkiler
Kaçınma
- Travmatik olayı düşünmekten ve anlatmaktan sakınmak
- Travmayı hatırlatan/çağrıştıran mekanlardan, etkinliklerden ve insanlardan kaçınmak
Düşünce ve ruh halindeki olumsuz değişimler
- Kişinin kendisi, sosyal çevresi ve dünya ile ilgili olumsuz düşünceleri
- Geleceğe karşı ümidini yitirmek
- Hafıza problemleri, travmatik olayla ilgili kritik noktaların bile hatırlanamaması
- Yakın ilişkiler kurmakta zorlanmak
- Aileye ve arkadaşlara bağımlılık hissetmek
- Önceden keyif alarak yapılan aktivitelerin keyif vermemesi
- Olumlu düşünmekte ve hissetmekte zorlanmak
- Hissizleşmek
Fiziksel ve duygusal tepkiler
- Aniden irkilmek ve korkmak
- Her zaman tehlike altında hissetmek ve korunma ihtiyacı
- Alkol bağımlılığı, çok hızlı araba kullanmak gibi kişinin kendisine zara verebilecek olumsuz davranışlar
- Uykusuzluk ve odaklanma problemleri
- Sürekli suçluluk duymak ve utanmak
- Öfke patlamaları ve agresif tavırlar
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedenleri ve Risk Faktörleri
Travma sonrası stres bozukluğunun nedenleri şunlardır:
- Stresli olaylar ve yaşanan travmanın şiddeti ve büyüklüğü
- Ailede deneyimlenen anksiyete ve depresyon gibi psikolojik hastalıkların bir sonraki kuşağa aktarılması
- Mizacınızın kalıtsal özellikleri
- Vücudunuzun strese tepki olarak salgıladığı hormonları ve kimyasalları beyninizin düzenleme şekli
Her yaş grubundaki insan post-travmatik stres bozukluğu yaşayabilir.
İşte travmatik bir olaydan sonra stres bozukluğu görülme riskini arttıran bazı olaylar:
- Çocukluk döneminde, erken yaşlarda istismar ve taciz gibi sarsıcı olaylar yaşamak
- Travmatik olaya maruz kalma riskini arttıran bir mesleğe sahip olmak: Asker, ilk yardım müdahale ekibi, polis vb.
- Anksiyete, bipolar bozukluk , depresyon gibi TSSB riskini arttıracak başka psikolojik sorunlara da sahip olmak
- Aile, arkadaşlar ve eş tarafından yeterince desteklenmemek
- Alkol, uyuşturucu gibi maddelere bağımlı yaşamak
Online Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisi
Ne zaman bir doktora başvurmalıyım?
Zaman zaman bizi derinden yaralayan olumsuzluklar yaşamamız normaldir ancak yaşanan durumun etkisi birkaç haftadan fazla süredir devam ediyorsa mutlaka bir doktora danışmamız gerekir.
Yüksek lisans derecesini tamamlamış alanında uzman psikologlarla çalışan terapin sizin için en iyi online terapi hizmetini sunmaya çalışıyor.
Size Özel Bireysel Tedavi Yöntemleri
Travma sonrası stres bozukluğu uzman bir online psikoterapist ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.
Terappin uzmanlarının danışanlara özel tercih ettiği tedavi uygulamalarında sıkça kullanılan metotlar şunlardır:
- Bilişsel Davranışçı Terapi
Bu bir tür konuşma terapisidir. Danışanın onu sıkıştıran duygu ve düşünceleri tanımasına yardımcı olur. Terapist danışanların olaya daha kabullenici ve gerçekçi yaklaşmasını sağlar.
“Ben kötü biriyim, şansızım bu yüzden başıma geldi.”
“Yaşadığım olaydan kurtulamayacağım, sürekli olumsuzluklar deneyimliyorum.” Gibi düşünce kalıplarından sıyrılmayı ve olumluya çevirmeyi hedefler.
- Maruz Bırakma Terapisi
Danışan travmatik olaya onun etkisi geçene kadar, hissizleşene kadar maruz bırakılır. Geriye dönüşler ve o anın sözel ve yazınsal anlatımı ile korkularla yüzleşmesi sağlanır.
Bu tedavi yönteminin özellikle kötü rüyaları ve kabusları engellemede etkili olduğu saptanmıştır.
- Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme (EMDR)
EMDR terapisi, maruz bırakma terapisine çok yakın bir terapi türüdür. Ancak bu terapide uzman psikolog el hareketlerini hastanın gözleriyle takip etmesini ister ve bu esnada yaşanan travmatik olaya geri dönüşler yapılır. Olay anı ve sonrası ile yüzleşirler.
- İlaç Tedavisi
İlaç tedavisinde tercih edilen üç ilaç grubu vardır:
Uyku düzenlenmesine ve odaklanma sorunlarının giderilmesine yardımcı olurlar. Depresyon ve anksiyete riskini azaltırlar.
- Anksiyete ilaçları
Kaygı bozukluğu ve buna bağlı gelişen diğer hastalıkların önlenmesini sağlar. Fakat bu ilaçların uzun süreli kullanımı önerilmemektedir. Kısa bir dönem için tercih edilirler.
- Prazosin
Prazosin (minipress) kâbusların azalmasına yardım eden bir ilaç türüdür.
