Günlerdir yorgun, umutsuz, endişeli ya da korkmuş mu hissediyorsunuz?
Depresyon belirtilerini taşıdığınızı düşündünüz ve hemen bu ilaçlarına mı sarıldınız?
Peşi sıra pek çok soru mu takıldı aklınıza?
Olası yan etkileri nelerdir?
Bağımlılık yaparlar mı?
En iyi ilaç hangisi?
Ben doğru ilacı kullandım mı?
Antidepresan İlaçları Neden Kullanılır?
Ruh hali ve davranıştaki değişiklikler beyindeki nörotransmitter adı verilen sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan kimyasalların dengesizliklerden kaynaklanıyor olabilir.
Bu ilaçları beyindeki nörotransmitterlerin kimyasal dengesizliklerini düzelterek depresif bozuklukların semptomlarını azaltan bir ilaç sınıfıdır.
Bu nedenle, yeme bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu gibi depresyon, anksiyete ve bunlara bağlı gelişebilecek durumları tedavi etmek için kullanılırlar.
Bu ilaçlar hangileridir?
Temelde 4 farklı sınıfa ayrılmaktadırlar:
- Trisiklik
- MAO inhibitörleri
- SSRI’lar
- Atipik ve yeni kuşak
En iyi depresyon ilacı nedir?
En sık reçete edilenler SSRI’lardır çünkü yan etkileri diğerlerine göre kısmen daha azdır. En iyi bilineni ise Fluoksetin’dir.
Antidepresan İlaçları Bağımlılık Yapar Mı?
Depresyon belirtilerini büyük ölçüde azaltabilirler.
Bazıları, sosyal fobi, travma sonrası stres bozukluğu, panik bozukluğu ve obsesif-kompulsif bozukluğu tedavi etmek için de kullanılmaktadır.
Bilinenin aksine bağımlılık yapmazlar.
Fakat uzun süre kullanıldıklarında, vücut onlara alışabilir, böylece durduklarında geri çekilme yaşarlar.
Özellikle aniden bırakıldıkları durumlarda istenmeyen etkilere neden olabilirler. Bu fiziksel bağımlılığa benzer, ancak bağımlılıktan farklıdır.
Araştırmalara göre bunları almayı aniden bırakan veya dozlarını çok hızlı bir şekilde azaltan kişilerin %80'e kadarı, devamsızlık ya da yoksunluk semptomları yaşar. Bunlar tipik olarak ilacı bıraktıktan sonraki birkaç gün içinde gelişir ve haftalarca devam edebilir.
Bu belirtiler birkaç kategoriye ayrılırlar:
- Ajitasyon, düşük ruh hali, saldırganlık, panik atak, ruh hali değişiklikleri ve kaygı gibi ruh hali ile ilgili belirtiler
- Açıklanamayan yorgunluk veya terleme, grip benzeri etkiler, baş dönmesi ve baş ağrısı gibi somatik göstergeler
- Uykusuzluk, aşırı kâbuslar ve hayal kurma gibi uyku ile ilgili problemler
- Mide bulantısı ve kusma, karın krampları ve ishal gibi sindirim problemleri
Yoksunluğun riskini en aza indirmek için neler yapılabilir?
Bu etkileri yaşamaktan kaçınmak için kullanan kişilerin hapların dozlarını birkaç hafta içinde kademeli olarak azaltmaları önerilmektedir. Bunu da bir doktorun rehberliği ve gözetimi altında yapmaları gerekir.
Ayrıca insanların onlara karşı ilerleyici tolerans geliştirdiğine dair bazı kanıtlar vardır. Bu, belirli bir ilacın aynı dozunun zamanla daha az etkili olabileceği anlamına gelir, bu nedenle bir kişinin dozunu artırması veya ilacı değiştirmesi gerekebilir.
Antidepresan İlaçları Türleri
Çoğunlukla oral tabletler veya kapsüller halinde bulunur. En yaygın olanlar şunlardır:
- Fluoksetin (Prozac)
- Sitalopram (Celexa)
- Essitalopram (Lexapro)
- Paroksetin (Paxil)
- Sertralin (Zoloft)
- Venlafaksin (Effexor)
Nörotransmiterler, nöronlar veya beyin hücreleri arasında bilgi taşıyan kimyasal haberciler üzerinde hareket ederek çalışırlar. Türüne bağlı olarak, bu ilaçlar nörotransmitterlerin norepinefrin, serotonin, dopamin veya bazı durumlarda üçünün bir karışımının salınımını arttırır veya yeniden emilimini engeller.
Xanax Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Alprazolam (Xanax), anksiyete ve panik bozukluklarını tedavi etmek için kullanılır. Yeşil reçeteli bir ilaçtır.
Sakinleştirici bir etki yaratmak için beyne ve sinirlere (merkezi sinir sistemi) etki eden benzodiazepinler adı verilen bir sınıfa aittir. Vücuttaki belirli bir doğal kimyasalın (GABA) etkilerini artırarak çalışır.
Dozaj tıbbi durumunuza, yaşınıza ve tedaviye verdiğiniz cevaba bağlıdır. İlaç etki etmeye başlayana kadar doktor dozunuzu kademeli olarak artırılabilir. Yan etki riskini azaltmak için doktorunuzun talimatlarını dikkate almalısınız.
Olası Yan Etkileri
- Uykulu veya sersem hissetmek
- Konsantrasyon kaybına ve kas fonksiyonu bozukluğu
- Doğru bir şekilde etkilediğinden emin değilseniz araç ve makine kullanımından uzak durmalısınız.
- Diş tedavisi, ameliyat ya da herhangi bir cerrahi operasyon söz konusu olduğunda sağlık görevlileri bu ilacın kullanıldığına dair bilgilendirilmelidir.
- Yaşlı kişiler bu hapın özellikle koordinasyon ve uyuşukluk kaybına karşı oldukça duyarlıdırlar. Bu nedenle düşme riskine karşı günlük eylemlerinde daha dikkatli olmalıdır.
Cipralex Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Cipralex, beyindeki serotonin etkisini arttırır. Anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır.
Genellikle kullanılmaya başladıktan 2 ila 4 hafta arasında etkisi hissedilmeye başlanır.
Olası Yan Etkileri
- Mide bulantısı, karın ağrısı, kabızlık, mide yanması,
- İshal gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları,
- Yorgunluk, uyuşukluk hali, artan terleme, uykusuzluk, uykuya dalmada zorluk
- Cinsel istekte azalma: erkeklerde boşalma sorunları ve kadınlarda orgazma ulaşmada zorluk
Lustral Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Yetişkinlerde,
- depresyon
- anksiyete bozuklukları
- travma sonrası stres bozuklukları
- obsesif kompulsif bozukluk
- panik atak
6-18 yaş arasında ise obsesif kompulsif bozukluk tedavisinde de kullanılan bir ilaçtır. Birçok depresyon vakasını başarıyla tedavi ettiği gözlenmiştir. Dahası gibi diğerlerine göre daha az yan etkiye sahiptir.
Olası Yan Etkileri
- Baş ağrısı ve dönmesi
- Yorgunluk hissi ve uykusuzluk
- Ağız kuruluğu, mide bulantısı.
- Ciltte ve göz beyazlarında sarımsı renk
Prozac Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Etken maddesi fluoksetindir,
- depresyon
- obsesif kompulsif bozukluk
- adet öncesi sendromu
- bulumia (yeme bozukluğu) tedavisinde kullanılır.
Reçeteli bir ilaçtır. Kapsül ve şurup formlarında bulunur.
Olası Yan Etkileri
- Mide bulantısı
- Baş ağrısı
- Uyku sorunları
Ancak yan etkileri genellikle hafif seyreder ve birkaç hafta içerisinde geçebilirler.
Selectra Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Selectra aşağıdaki hastalıkların tedavisinde kullanılır:
- depresyon,
- obsesif kompulsif bozukluk,
- anksiyete,
- panik bozukluk,
- travma sonrası stres bozukluğu
- adet öncesi sendromu
Olası Yan Etkileri
- Uyku hali ya da uykusuzluk
- Mide bulantısı
- İştahsızlık
- Hazımsızlık
Atarax Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Kullanım alanları:
- Anksiyete (kaygı) bozuklukları ve gerginlik
- Alerji veya kaygının neden olduğu kaşıntı
- Ameliyat öncesi ön tedavi
Olası Yan Etkileri
- Taşikardi
- Gözde uyum bozukluğu, bulanık görme
- Ağız kuruluğu, bulantı, kusma, kabızlık
- Karaciğer fonksiyon testlerinde anormallik, hepatit,
- Halsizlik, hasta hissetme, uyku hali, kafa karışıklığı
- Terlemede artış,
- Deri, ağız, göz ve genital bölgede kızarıklık veya kabarcık oluşması,
- Düşük tansiyon
Lyrica Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Hasarlı sinir kaynaklı nöropatik ağrıların tedavisinde kullanılır. Pregabalin etken maddesidir ve sinirlerin iletişimini iyileştirerek ağrıların ve nöbetlerin azalmasına yardımcı olur.
Aşağıdaki hastalıkların tedavisinde kullanılır:
- Diyabet, zona gibi hastalıklarda görülebilecek olan sinir ağrıları
- Romatizmanın bir türü olan fibromiyalji
- Anksiyete bozukluğu
- Epilepsi nöbetlerinin şiddetini azaltmak
Olası Yan Etkileri
- Baş dönmesi
- Uyku hali
- Baş ağrısı
- Cinsel isteksizlik
- Çevresel uyarılara karşı aşırı hassasiyet
- Yer-zaman kavramının yitirilmesi
Citoles Nedir, Ne İçin Kullanılır?
Depresyon, anksiyete ve panik atak tedavisinde kullanılır.
Yan etkileri kişiye göre farklılık gösterse de en yaygın görülen yan etkileri şunlardır:
- İştahta artış ya da azalma
- Baş ağrısı
- Bulantı
- Endişe
- Kilo artışı
- Sersemlik
- Cinsel isteksizlik
- Halsizlik ve ağız kuruluğu
Terapide Antidepresan İlaçları ile Tedavi
Antidepresan ilaçları doktor kontrolü ve gözetiminde eğer uygun görülürse alınmalıdır.
İlaçların etkisi tam anlamıyla görülene kadar alımı durdurulmamalı ve yine doktorun uygun gördüğü miktarda alınmalıdır.
Çoğu durumda, bir antidepresanı konuşma terapisiyle (psikoterapi) birleştirmek, tek başına bir almaktan daha etkilidir.
Doktorunuz bir hap seçtikten sonra, birkaç hafta içinde iyileşme görmeye başlayabilirsiniz.
Ancak tam olarak etkili olması altı veya daha fazla hafta sürebilir.
Bazı ilaçlarda tam dozu hemen alabilirsiniz. Diğerlerinde ise dozunuzu kademeli olarak artırmanız gerekebilir.
Etkisini göstermesini beklerken depresyon belirtileriyle başa çıkma konusunda doktorunuzla veya terapistinizle konuşmanız her zaman en doğru yol olacaktır.
