Aile Dizimi Nedir, Nasıl Yapılır? | Aile Dizimi Tedavi ve Terapi Yöntemi

İlişki ve evlilik terapileri kapsamında benimsenen bir yaklaşım olan aile dizimi terapisi yöntemini merak mı ediyorsun? Aile dizimi nedir sorusunun yanıtını ararken bu siteye mi yolun düştü?

İlişkin ya da evliliğin içerisindeki sorunlarla baş etmek çok zor olmaya başladıysa, Terappin ailesi ve online psikologlarımız her zaman senin için burada!

Hazırsan başlayalım mı?

Aile Dizimi Nedir?

Aile dizimi, özellikle evliliklerde ve çift terapilerinde işe yarayan bir tedavi yöntemi olarak kullanılır. Aile sistemindeki dinamikler üzerinde kullanılan bir aile terapisi yaklaşımıdır.

Aile dizimi nedir?  Aile dizimi terapisi yaklaşımını kullanırken terapist, danışanın endişeleriyle ilgili dinamikleri harekete geçirmek için danışanı ile ilişkisi olmayan kişileri çeşitli aile üyelerinin rollerini üstlenecek şekilde görevlendirir.

Bu teknik, bir dışavurumcu terapi biçimi olarak kabul edilir ve amaç, danışanın bir endişeyi aşmasına veya bir çatışmayı daha iyi kavramasına yardımcı olmaktır. İlişkileri etkileyen stres faktörlerini ele almak ve onları iyileştirmek için bir evlilik veya ilişkideki gizli dinamikleri ortaya çıkarmaya yardımcı olmak için tasarlanmış terapötik bir yaklaşımdır.

Sorunların şimdi ve burada strese neden olmak için nesiller boyunca, kuşaklar boyu süzüldüğü fikrine dayanan bir terapi türüdür. Duygularımızı ve algılarımızı bir “bilme alanı” içinde incelediğimizde, acıya neden olan ailesel kalıplardan kurtulabiliriz.

Bu yaklaşımın alıştırmaları ile aile dizimi üzerinde çalışmak, sorunlarının nedenini bulmana ve çözmene yardımcı olur.

Aile Diziminin Kökeni

Aile dizimi terapisi nedir, bir terapistin danışanın aile geçmişi, dinamikleri ve olası işlevsiz kalıpları hakkında içgörü ve bilgi edinmek için kullanabileceği terapötik bir müdahaledir.

Alman psikoterapist terapist Bert Hellinger, aile dizimi terapisinde müdahalesini Gestalt terapisi, psikodinamik terapi ve diğer eklektik etkilerin bileşenlerine dayanarak geliştirmiştir. Bert Hellinger, aile dizimi terapisini yarattığını iddia etmese de çalışmaları bugün bilindiği üzere bu spesifik tedavinin temel taşıdır.

Aile Dizimi Terapisi Nasıl Yapılır?

Bert Hellinger tarafından ortaya çıkan aile dizimi terapisinin bir oturumu, tipik olarak, aile fertleri olmayan bir grup bireyden oluşan bir atölyede gerçekleşir. Grubun üyeleri, bir zorluk veya endişe sunan kişinin veya çiftin aile üyelerini temsil eder.

Arayan veya grup yöneticisi olarak adlandırılan ve sorunun çözümünü arayan kişi, bu temsilcileri seçer ve onları bireyin bir aile bireyleri olarak konumlandırır, ayrıca tamamlamak için arayan kişinin yerini de alacak bir kişiyi seçer. Böylelikle izleyici yaptığı konumlandırmalardan sonra izleyici konumuna geçer.

Aile üyelerini temsil etmek için diğer bireylerin kullanılmasının içteki uyumsuzluğu aydınlattığına inanılır ve aile üyesi olarak yer alan bireylerin rollerini üstlendikleri kişinin duygularını hissedip yaşayabileceklerine inanılır.

Arayıcı, duruma yeni bir bakış açısı kazandırmak için dışarıdan izler. Dizim üyelerinden hiçbiri arayıcıyı tanımaz veya arayıcı tarafından ortaya atılan temel sorunların farkında değildir. Ancak genellikle doğrudan bireyin durumuyla ilgili belirli bir duygu ve hislerin farkındalığını bildirirler.

Aile Dizimi Terapisi Türleri

Aile dizimi terapisinin geleneksel uygulaması, arayıcının aile fertlerinin temsilcisi olarak rol alan insanları içerdiğinden, genellikle bir grup ortamında yapılır. Grup üyeleri sırayla ana arayıcı olabilir ve birbirlerinin aile üyelerini temsil edebilir.

Aile dizimi terapisi kaç kişi ile yapılır sorusunun yanıtını da böylelikle verebiliriz. Aile dizimi terapisi, genelde danışanın kendisi ve bir grup diğer kişilerle uygulanan bir yaklaşımdır. Bunun dışında, aile dizimi terapisinin iki türde incelenmesi mümkündür.

Senin için bu iki türü de aşağıda anlattık:

Grup Ortamında

Grup terapisinde terapist, grup üyelerinin temsil ettiği aile bireylerinin duruşunu, pozisyonunu ve sözlerini yönlendirir, ancak bazen grup terapisi çok az konuşmayı içerir. Danışan, dizimdeki aile fertleri ile doğrudan etkileşime girebilir veya bir kenara çekilip etkileşimlerin gelişmesini izleyebilir.

Bireysel Ortamda

Aile dizimi terapisi bireysel bir ortamda da gerçekleştirilebilir. Danışan, çeşitli üyeleri temsil etmek için oyuncaklar veya heykelcikler kullanabilir. Ayrıca, aile dizimi terapisinde bir kum tepsisi veya başka yaratıcı terapi tekniği kullanabilir.

Benzer şekilde, soy ağaçlarını çizmek ve ev içerisindeki çeşitli dinamikleri belirtmek için sanat terapisi teknikleri kullanılabilir.

Aile Sisteminin Zedelenmesine Neden Olan Travmatik Olaylar

Üzücü bir olayın ardından güçlü duygusal veya fiziksel tepkilerin olması normaldir. Çoğu durumda, bu reaksiyonlar vücudun doğal iyileşmesi ve iyileşme sürecinin bir parçası olarak azalır.

Ortak bir sıkıntılı olay yaşayan aile bireyleri genellikle daha çok yakınlaşır ve birbirlerini daha çok takdir ederler. Travmatik bir deneyim, güvenliğini tehdit eden ve potansiyel olarak kendi hayatını veya başkalarının hayatlarını riske atan hayattaki herhangi bir olaydır.

Günlük yaşamdaki normal işlevini geçici olarak bozan aşırı duygusal, psikolojik ve fiziksel sıkıntı yaşıyorsan, travmatik olay yaşıyor olabilirsin. Özellikle büyüdüğün veya yaşadığın ev içerisindeki ilişkinin dinamiğini bozabilecek bazı travmatik olaylar olabilir.

Aile Dizimi Terapisinin Faydaları Nelerdir?

Aile dizimi yaklaşımını kullanarak seansın ardından katarsis yaşayabilirsin. Çünkü bu senin çatışma, travma ve zorlu geçmiş deneyimlerinle güvenli bir ortamda çalışmana olanak sağlar.

Aile dizimi terapisi yöntemi, dikkatini daha önce dikkate almadığın kalıplara ve dinamiklere çeker. Bu yüzden, muhtemelen davranışlarına ilişkin gelişmiş bir içgörü geliştirirsin.  Aile dizimi, daha sağlıklı iletişime ve daha tatmin edici ilişkilere yol açabilir.

Aile dizimi terapi yaklaşımı, aynı zamanda geçmişinden gelen travmatik olayları işlemen için güçlü bir alan yaratır. Kendine ve ev içerisindeki ilişkilerinin dinamiğine birçok faydası olabilir.

Ayrıca daha önce de belirtildiği gibi, bu alanlardaki olumlu etkileri de göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür.

Amacı Nedir?

Terapi yaklaşımının asıl amacı, danışanın aile dizimi terapisi grup etkinliğiyle empati duygusunu artırmaktır. Üstelik aile dizimi terapi seanslarının ardından ev ve ilişkiler içerisindeki dinamiğin değiştiği ve geliştiği gözlemlenmiştir. Bu dinamiği olumlu anlamda değiştirmek de terapideki amaçlardan bir diğeridir.

Nasıl Etki Gösterir?

Çeşitli akıl sağlığı sorunları için kanıta dayalı bir tedavi olarak aile dizimi yaklaşımına yönelik araştırmalar maalesef sınırlıdır. Mevcut literatürün bir analizi, incelenen 12 çalışmanın 9’unun ölçtükleri sonuçlarda istatistiksel olarak anlamlı iyileşme gösterdiğini ortaya koymaktadır. Ancak kanıtların niteliği ve niceliği düşük olabilir.

Aile dizimi yaklaşımının istatistiksel olarak olumlu bir etkiyle sonuçlandığı söylenebilir. Özellikle ev içerisindeki ilişki dinamiğine yansıyan etkisinin çoğunlukla olumlu geri dönütlerle sonuçlandığından da bahsedilmelidir.

Hangi Rahatsızlıklarda Kullanılabilir?

Aile dizimi terapisi yaklaşımı, genel olarak ilişkiler dinamiğini düzeltmek için uygulanan bir yöntemdir. Bu nedenle tedavi edilmesi amaçlanan ve direkt adı konulabilen bir rahatsızlık yoktur. Ancak aile dizimi yaklaşımı aşağıdaki durumlarda sana yardımcı olabilir:

Ebeveynlerinle olan çatışmalarla ilgilenmene ve bunları çocuklarına aktarmamana,
Partnerinle olan ilişkini değiştirmene,
Kaygı ve depresyonunun nedenini bulmana,
Geleneksel terapiden daha ileri gitmene ve buna devam edebilmene,
Sorunlarını daha öncekinden farklı bir şekilde kelimelere dökmene.

Yukarıdaki sorunların çözümü yalnızca o sorunla güvenli bir ortamda yüzleşmekle mümkündür. Bu nedenle, sorunlarınızın kaynağını bulup çözüme kavuşturmak ve hayatınızın iplerini elinize almak için hareket geçmelisiniz.

Terapi Süreci Nasıl Şekillenir ve İlerler?

Dizimler genellikle gruplar halinde gerçekleşir ve bazı katılımcılar aile bireylerinin temsilcilerini oynar. Etrafında yabancı olmamasını tercih ediyorsan, aile kurulu senin için daha iyi bir seçimdir.

Aile dizimi terapisinin seanslarına hazırlıklı gitmek mantıklı olabilir. Bunu yapmak için cevabını aradığın somut soruları veya çözmek istediğin sorunları önceden düşünmelisin.

Örneğin, evinin mali durumunu sorgulamak veya diğer üyelerle gergin bir ilişkini incelemek isteyebilirsin. Evindeki kişilerarası ilişkilerle ilgili soruları not etmek özellikle önemlidir.

Kimler Aile Dizimi Terapiye Gitmeli?

Aile dizimi terapi yaklaşımı çalışması, doğası gereği sistemik olan endişelerin ele alınmasında en etkili yöntem olarak kabul edilir. Aile dizimi terapi yöntemi özellikle şu kişiler için ideal bir yöntem olarak kullanılabilir:

Negatif veya zararlı ilişkilere girmeye yatkın olanlar ya da girenler
Romantik bir ilişki yaşamak isteyenler
Ev içerisindeki karışıklık ve çatışmaları çözmek isteyenler
İç kargaşanın üstesinden gelmek isteyenler
Önemli travma ya da kayıp yaşamış olan kişiler
Kişisel ve mesleki başarı arayışı içinde olan kişiler

Yukarıdaki listede sana uygun bir madde varsa, Terappin’de aile dizimi terapisinde uzmanlaşmış pek çok uzmandan sana uygun olanı seçebilirsin.

Terapi Ne Kadar Sürer?

Bir dizim, sürecin nasıl ortaya çıktığına bağlı olarak genellikle 20 ila 90 dakika sürer. Bazen çok karmaşık durumlar için farklı günlerde dizim önerilebilir.

Peki aile dizimi nedir, uygulanmasından sonra ne olur?

Dizim sana daha önce yeterince odaklanmadığın yaşam alanlarındaki sorunları gösterir. Artık nihayet sorunun gerçekten nereden kaynaklandığını biliyorsun ve üzerinde aktif olarak çalışabilirsin.

Tabii ki bu fark etme bir gecede olmayacak. Bir dizimin genellikle bir süreliğine etkisi olması gerekir. Bunun ne kadar süreceği büyük ölçüde değişir. Sadece birkaç gün sonra sorunları çözmek için değerli stratejiler ortaya çıkabilir, ancak bazen birkaç hafta da sürebilir.

Kimler Uygular?

Bir dizimde uzmana, özel hayatın ve ruhun hakkında derin bilgiler verirsin. Dizimin derin etkileri olabilir ve gelecekteki davranışlarını önemli ölçüde değiştirebilir. Bu nedenle, aile dizimi terapisi deneyimli bir koç tarafından yapılmalıdır.

Temel olarak herkes aile dizimi terapisi yöntemini kullanabilir. Bu nedenle birkaç günlük bir kursa katılan, ancak bunun dışında aile dizimi konuda yeterince bilgisi olmayan bir koçla karşılaşabilirsiniz.

Diğerleri ise birkaç ay boyunca ekstra mesleki bir eğitimi tamamlamış ve sıklıkla sistemik koçluk yapan psikologlar, terapistler ve hatta sosyal pedagoglardır.

Bir dizim sırasında, yetersiz eğitimli koçların profesyonelce idare edemeyecekleri dinamikler hızla ortaya çıkabilir. Bu nedenle, terapi için aklınızdaki kişi hakkında önceden bilinçlenin ve ne istediğinizi bilerek aile dizimi uzmanı aramaya başlayın.

Sonuçta, aile dizimi terapisinde süreçten en iyi şekilde yararlanmak ve günün sonunda kafanın daha da karışmamasını istersin.

Diğer Terapilerden Ayıran Özellikler Nelerdir?

Geleneksel psikoterapilerin genellikle yalnızca danışan ve danışmandan oluştuğu bilinmektedir. Ancak, aile dizimi terapisinde genel olarak yalnızca iki kişi değil, bir grup kişi bulunur.

Bunun dışında normalde psikoterapileri uygulamak için eğitimli psikolog olunması gerekmektedir. Aile dizimi terapi yaklaşımında farklı olarak, yukarıdaki başlıkta da belirtildiği gibi koçlar aile dizimi hizmeti verebilmektedir.

Ayrıca, kimi zaman danışanın gözlem yapması ve daha az konuşması beklenen bir yaklaşım olan aile dizimi terapi yöntemi, bu açıdan diğer terapilerden farklıdır.

Kaynakça

Family Constellation, GoodTherapy, 2016
Family Constellations: An Unconventional Tool for Healing Baggage, Goop, 2019
What Is Family Constellation Therapy?, verywellmind, 2022
Ph.D., M. J.,Family Constellations: A Practical Guide to Uncovering the Origins of Family Conflict (Illustrated). North Atlantic Books.
Toman, W. (1993). Family constellation: Its effects on personality and social behavior. Springer Publishing Company.