Sosyal Anksiyete Nedir | Sosyalleşme Fobisi Hakkında Her Şey

Merhaba! Sosyal anksiyete, birçok insanın günlük yaşamlarını etkileyebilen bir durumdur ve sosyal etkileşimlerde endişe ve korku hissiyle karakterizedir.

Bu durum, bireylerin sosyal ortamlarda kendilerini sürekli olarak değerlendirmesi ve olumsuz bir şekilde değerlendirilecekleri korkusuyla baş etmelerini zorlaştırabilir.

Eğer sosyal anksiyete hakkında daha fazla bilgi edinmek ve bu durumu daha iyi anlamak istiyorsan, doğru yerdesin.

Bu yazıda, sosyal anksiyetenin ne olduğunu ve nasıl belirtiler gösterdiğini ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

Ayrıca sosyal anksiyetenin nedenleri ve nasıl başa çıkabileceğimiz konularını da inceleyeceğiz.

Hazır mısın?

Öyleyse, sosyal anksiyete dünyasına birlikte adım atalım ve bu rahatsızlık hakkında daha fazla bilgi edinelim!

Sosyal Anksiyete Nedir?

Sosyal anksiyete nedir? Sosyal anksiyete ya da sosyalleşme fobisi yaygın olan anksiyete türlerinden biridir. Sosyal fobiye sahip olan birey belirli ya da herhangi bir sosyal durumda aşırı endişe ya da korku duyar.

Belirli sosyal durumlar, yeni biriyle tanışma, randevuya çıkma, iş mülakatında olma, sınıfta soru cevaplama, marketlerde kasiyerle konuşma gibi durumları barındırabilir.

Günlük işler yapmak da örneğin halka açık yerlerde yemek yemek ya da konuşmak gibi, korku ve endişe hissini artırabilir.

Sosyal fobi sahibi bireylerin sosyal durumlarda yaşadığı endişe ve korku hissi, bireyin kontrollerinin dışına çıktığı hissini verebilmektedir. Bu nedenle, bireyin spora, okula ya da işe gitmesini engelleyecek hal alabilir.

Sosyal fobi rahatsızlığı olan bireyler bu korku ve endişeyi sosyal durumdan günler hatta belki haftalar önce deneyimlemeye başlayabilir.

Bazen, bireyler diğer kişiler tarafından yargılanmaktan, küçük düşürülmekten korkabilirler. Bu durumda, bireyler gidilecek yerler, hayatlarındaki kişiler ya da her şeyden kendilerini soyutlamaya ve uzaklaşmaya başlarlar.

Birçok nedenden dolayı sosyal fobi nedir sorusunun cevabı çok önemlidir. Kimi sosyal anksiyete hastaları, performans korkuları olduğu için sosyal ortamlar yerine sahneye çıkma, sunum yapma, herkese konuşma yapma gibi durumlarda anksiyete belirtileri yaşamaya başlayabilirler.

Çoğunlukla anksiyete belirtileri bireyin günlük yaşam akışını bozacak seviyeye ve duruma gelebilir. Bu nedenle tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır.

Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir?

Özellikle çocuklarda utangaçlık ve çekinme her zaman sosyal anksiyete belirtisi olmayabilir. Sosyal durumlardaki rahatlık seviyesi kişinin hayat tecrübesine ve yetiştirilme şekline göre değişkenlik gösterebilir. Kimi insanlar daha çok dışa dönükken kimileri içe dönük kişiliğe sahip olabilmektedir.

Günlerin getirdiği gerginliğe tezat olarak sosyal fobi; korku, endişeyi barındırır. Bu korku ve endişe genelde hastaların günlük ilişkilerini ve yaşamlarını bölecek ve rahatsız edecek derecede olabilir. Sosyalleşme fobisinin belirtileri genel olarak orta gençlik döneminde görülmektedir. Ancak bunun yanı sıra erken çocukluk ya da yetişkinlik döneminde de belirtiler görülmeye başlanabilir.

Sosyal anksiyetenin belirtilerini duygusal ve davranışsal ve fiziksel belirtiler olarak ayırarak incelemek daha uygun olabilir.

Duygusal ve Davranışsal Belirtiler

Sosyal fobinin belirti ve semptomları sürekli oluyorsa şunlardır:

• Olumsuz olarak yargılanacağı korkusu hissetme,
• Kendini küçük düşürme ya da utandıracağından çekinme,
• Yabancılarla konuşmakta yoğun ve ciddi bir korku hissedilmesi,
• Başkalarının kendisinin endişeli olduğunun farkına varmaları korkusu,
• Ses titremesi, yüzünün kızarması, terleme ya da titreme gibi utanmasına sebep olacak fiziksel belirtilerden korkmak,
• Utanma korkusu yüzünden insanlarla konuşmaktan ya da bir şeyler yapmaktan çekinme,
• Dikkat merkezi olma durumundan çekinme,
• Korkulan bir durum ya da hareketten çekinme ve aşırı endişe duyma,
• Sosyal durumlarda çok yoğun korku ve endişe hissetme,
• Negatif sosyal bir deneyimin ardından olabilecek her şeyin en kötü şekilde sonuçlanacağı düşüncesine kapılma.

Fiziksel Belirtiler

Sosyal fobi ile bağlantılı fiziksel belirtiler aşağıdaki gibi olabilir:

• Kızarma,
• Kalp atışlarında hızlanma,
• Titreme,
• Terleme,
• Karın ağrısı ya da mide bulantısı,
• Nefes almakta zorlanma,
• Baş dönmesi ya da sersemlik,
• Aklını kaçırdığı hissine kapılma,
• Kas gerilimi

Sosyalleşme fobisine sahip olan bireylerin, herhangi sosyal bir durumda yukarıda listelenen duygusal ve fiziksel belirtilerden bir ya da birkaçını aniden hissetmeye başlayabilir. Bu belirtiler genelde sosyal bir durum yüzünden tetiklenebilir.

Genel Sosyal Durumlardan Kaçınmak

Genel olarak, sosyal fobisi olan bireyin aşağıda belirtilen günlük olaylarla başa çıkması zor hale gelebilir:

• Tanımadıkları ya da yabancı kişilerle etkileşime geçme,
• Partilere ya da arkadaş buluşmalarına katılma,
• Okula ya da işe gitme,
• Konuşma başlatma,
• Göz teması kurma,
• Randevulara gitme,
• Kişilerin içerde oturduğu odalara girme,
• Mağazalara alınan eşyaları geri götürme, iade etme,
• Diğer kişilerin önünde yemek yeme,
• Umumi tuvaletleri kullanma.

Sosyal fobinin belirtileri zamanla değişkenlik gösterebilmektedir. Eğer birey stresli ya da değişkenlik yaşanan bir dönemden geçiyorsa belirtiler alevlenebilir. Bu nedenle sosyal fobi belirtileri görülürse mutlaka uzman yardımına başvurulmalıdır.

Sosyal Anskiyete Sebepleri Nelerdir?

Birçok diğer psikolojik rahatsızlıklar gibi, sosyal fobi de biyolojik ve çevresel faktörlerin kombinasyonu sebebiyle ortaya çıkabilir.

Bu faktörle aşağıdaki gibi özetlenebilir:

1. İrsi özellikler: Anksiyete bozukluklarının aileden irsi olarak geçebileceği bilinmektedir. Ancak bu bilimsel olarak kanıtlanmamış durumdadır. Bu durum aynı zamanda öğrenilmiş davranış da olabilir olarak değerlendirilmektedir.
2. Beyin yapısı: Beynin bir kısmının korku hissini kontrolünde rol oynamaktadır.
3. Çevre: Sosyal fobi çevreden öğrenilen bir davranış olabilmektedir. Özellikle kimi hastalar, belirli sosyal durumlarda anskiyete belirtiler göstermeye meyil etmektedirler.

Sosyal Anksiyete Risk Faktörleri Nelerdir?

Sosyal anksiyete bozukluğunun tetikleyen birçok risk faktörleri vardır. Bunlardan en yaygın ve bilinen olanlarını listeledik:

• Aile geçmişi: Eğer ebeveynlerin ya da kardeşlerin sosyal fobi bozukluğuna sahipse bu rahatsızlığa sahip olma riskin artabilir.
• Olumsuz deneyimler: Akran zorbalığı, istismar ya da küçük düşürülme gibi çocukluk deneyime sahip bireylerin sosyal anksiyeteye sahip olma riski artmaktadır.
• Mizaç: Yeni durumlarla ya da insanlarla karşılaşan utangaç, çekingen ya da içine dönük çocuklar daha büyük bir risktedir.
• Yeni sosyal ve çalışma gereksinimleri: Belirtileri ergenlik döneminde görülmeye başlar, ancak kimi zaman yeni insanlarla tanışmak ya da sunum yapmak da ilk belirtileri tetikleyebilir.
• Dikkat çekici bir görünüşe sahip olma ya da öyle bir duruma düşme: Örneğin istemsiz titremeye sebep olan Parkinson hastalığı kişinin sosyal anksiyetesinin tetiklenmesine ya da başlamasına sebep olabilir.

Sosyal Anksiyete Nasıl Önlenir?

Hiçbir zaman bireyin ne zaman sosyal fobiye sahip olmaya başlayacağı tahmin edilemez. Ancak belirtiler görülmeye başladığında belirtileri kontrol altına almak ve azaltmak için birtakım şeyler yapılabilir.

• Erkenden yardıma başvurun: Diğer psikolojik rahatsızlıklar gibi, anksiyete de bekledikçe kontrol altına alması güçleşen bir rahatsızlıktır.

• Günlük tutun: Günlük yaşantını kayıt altına almak sizi strese ve gerginliğe iten olayları belirlemende yardımcı olacaktır. Ayrıca ruhsal sağlık için yazmak iyi gelebilir.
• Hayattaki önceliklerinizi belirleyin: Anksiyeteyi zamanını ve enerjini yöneterek kontrol altına alman mümkündür. Bu nedenle zevk aldığın şeyleri yaptığından emin olmalısın.
• Zararlı madde kullanımından kaçının: Alkol, uyuşturucu, nikotin hatta kafein kullanımı anksiyetenin artmasına sebep olabilir. Bu nedenle kullanımdan kaçınma yardımcı olacaktır.

Kaynakça:

Social Anxiety Disorder: More Than Just Shyness, National Institute of Mental Health

Social anxiety disorder (social phobia), Mayo Clinic

Social anxiety (social phobia), NHS.UK