Yazan: Terappin | 24 Ekim 2022 tarihinde yayınlandı. 19 Ocak 2023 tarihinde güncellendi.
Bu cümleyi son zamanlarda ne kadar çok duyuyorsunuz, değil mi? Öz sevgi kavramının internet ortamında da sıkça gündeme getirilmeye başlaması ile kendini sevme haline yönelim iyice arttı. Bu da beraberinde türlü türlü yollar ile kendimizi sevmemiz gerektiğine dair öğütler veren içeriklere maruz kalmamıza yol açtı. Peki, insan ister istemez hemen kendini sevebilir mi? Öz sevgiyi kurmak ve beslemek, kulağa geldiği kadar kolay mı? Bu sorulara bir çırpıda ‘‘Evet’’ cevabını veremiyor olabilirsiniz. Bunun çok normal olduğunun altını çizmek ile birlikte, bu yazımızda sizlere kendini sevmenin ne olduğunu, neden önem arz ettiğini ve en önemlisi nasıl kendinizi sevebileceğinizi anlatmaya çalışacağız. Aşağıda sıraladığımız sorulara değineceğimiz yazımız sayesinde, kendinizi sevme yolunda olumlu adımlar atabilirsiniz:
Kendini sevmek; kişinin kendisini her haliyle tamamen kabul etmesi, kendisine karşı nazik olması, kendisine saygılı davranması ve hem gelişimini hem de bireysel refahını beslemesi anlamına gelir. Bunun yanı sıra, kendini sevmek; kişinin kendine dair duygu ve düşünceleri ile de doğrudan bağlantılıdır. Öz sevgi kavramını derinlemesine incelediğinizde; bu kavramın içerisinde kendiniz için yaptıklarınızı, kendi kendiniz ile kurduğunuz iletişimi, kendinize dair hislerinizi bulursunuz. Tüm bu bulgular bir yandan da sevgi ve endişe ikilisini yansıtan bulgulardır. Kişi kendini sevebildiğinde, kendi kendisi hakkında çoğunlukla olumlu bir görüşe sahip olur. Elbette bu, kendini seven kimselerin kendilerine dair sürekli olumlu hissettikleri anlamına da gelmez. Açıkçası böylesi de pek gerçekçi olmazdı. Burada kastedilen, kişilerin olumsuz yaşanmışlıklarda dahi kendini sevebilmeyi başarmasıdır. Örneğin, yaptığınız bir hatadan ötürü başınıza kötü bir şey gelebilir ve siz de doğal olarak yaşananlar dolayısıyla üzgün ya da kendinize kızgın hissedebilirsiniz. Önemli olan, tüm bu negatif duygulara rağmen kendinizi sevmekten vazgeçmiyor olmanızdır. Bu örnek size kafa karıştırıcı geliyorsa, bunu kendiniz üzerinden değil de başka bir kişi üzerinden de düşünebilirsiniz. Mesela erkek kardeşinizin sizi çok kızdıracak bir şey yaptığını hayal edin. Hissedeceğiniz öfke, ona karşı duyduğunuz sevgiyi etkiler mi? Sırf öfkelendiğiniz için, onu daha az mı seversiniz? Tabii ki hayır. Her ne olursa olsun bağışlayıcılığınızı devreye alabilir, ona iyi gelecek davranışlarda bulunmaya devam edebilirsiniz. İşte kendini sevmek de buna çok benzerdir. Anlayacağınız, başkalarını sevmeyi biliyorsanız (erkek kardeş örneğinde olduğu gibi) kendinizi sevmeyi de biliyorsunuz demektir.
Az sonra sıralayacağımız maddeler, kendini seven bir kimsenin kendisine karşı nasıl davranışlar, düşünceler ve duygular barındıracağına örnek teşkil etmesi için oldukça önemli. Bu maddeler çoğaltılabilir elbette; ancak bizler, görülmesi/fark edilmesi en yaygın olan kendini sevme biçimlerini sıralayarak işinizi kolaylaştırmak istiyoruz:
Eğer kendini sevme modeli ile büyümediyseniz veya çevrenizde size sık sık kendini sevmenin ne denli önemli ve değerli olduğunu anlatıp hatırlatan birileri hiç olmadıysa, kişinin neden kendini sevmesi gerektiğine dair kafasında soru işaretleri olabilir.Kendini sevme alışkanlığı edinememiş bireyler bu gibi sorgulamalar ile sıkça karşılaşır.Basitçe açıklamak gerekirse; kendinizi sevmediğiniz takdirde, çok yüksek bir ihtimalle, kendinize karşı aşırı eleştirel yaklaşarak tamamen insanları memnun etmeye odaklı mükemmeliyetçi birine dönüşürsünüz. Bu dönüşüm, sizi dış tehditlere de açık hale getirerek kendi kendinize vereceğiniz zararın yanı sıra etrafınızdakilerden de zarar görme olasılığınızı artırır. Kendini sevmeyen bir kişinin, başkalarının suistimallerine ve kötü muamelesine karşı herhangi bir gardı olmayacağından çokça maruz kalacağını söylemek mümkün. Kendi kendinize vereceğiniz zararı da azımsamamanız gerekir. Kendinizi sevmediğinizde, kendi ihtiyaç ve duygularınızı ihmal etmeye başlarsınız. Bu da kendi kendinizi sabote etmenize ve belki de yanlış kararlar alarak size hiç uygun olmayan yerlere savrulmanıza yol açabilir. Kendini sevmek; özgüveninize, sağlıklı ilişkilerinize, ilgi alanlarınıza ve hedeflerinize yönelik odağınıza, yeri geldiğinde sınırlar koyabilme ve kendinizle gurur duyabilme yetisini de beraberinde getirir. Temeli sağlam olmayan binalar nasıl ki bir gün elbet yıkılmaya mahkum ise, benliğinin temeline öz sevgiyi yerleştirememiş kişiler de az evvel sıraladığımız özelliklerden mahrum kalarak yaşamı boyunca olumsuzluklar ile karşılaşma potansiyelini artırmaktan kaçamaz.
Kendini sevmek pek çok kimse tarafından sık sık bencil ve hatta narsist olmak ile karıştırılır. Kendini sevmenin gerekli olup olmadığını sorgulamanın yanı sıra, bahsi geçen yanılgılar da kendini sevme yolunda adım atmak isteyenler için büyük bir engel teşkil eder. İşin özü şu ki ne psikologlar ne psikiyatrlar ne de bir başkası kendinizi sevmeniz gerektiğini söylediğinde, öz sevgiyi teşvik etmeye çalıştığında sizden kendinizi herkesin üzerinde en büyük ya da en mükemmel olarak görmenizi istemiyor. Narsistler; kendilerini hep en iyi gören, hatalarını/kusurlarını asla kabul etmeyen, empatiden yoksun ve kesinlikle sorumluluk almayan kişilerdir. Bunun yanı sıra sürekli tanınma ve dıştan doğrulama alma ihtiyacı da hissederler. Kendini sevmek ise ne kadar harika olduğunuz ile alakalı değildir ve dolayısıyla narsistlik gibi bir duruma da sebep olmaz. Kendini sağlıklı şekilde seven kişi, kusurlarını yok saymaz. Aksine, o kusurların varlığını kabul eder ve onların varlığına rağmen kendini değerli görmeye devam eder.
Kişinin kendini sevebilmesi için, elini taşın altına koyması vaz geçilmezdir; fakat iş aksiyon almaya geldiğinde kafada beliren düşünceler genellikle insanın ayaklarının geri geri gitmesine neden olacak türden düşünceler olur. Kendini sevebilmek için adım atmakta zorlanan bireylerden sıkça duyulan cümleler şunlardır:
Öncelikle şunu belirtelim: Kendinizi sevmek ya da değişim geçirmek konusunda karmaşık düşünceler ve duygular içerisindeyseniz, bu oldukça sık rastlanan ve fazlasıyla normal bir durum; ama şunu hatırlatmakta da fayda var, kendinizi sevmeniz için tüm hayatınızı komple değiştirmenize hiç mi hiç gerek yok. Kendinize dün davrandığınızdan daha iyi davransanız, bu bile bir adım sayılır. Gerçek bir başlangıç için ise aşağıda sıralayacağımız maddeleri dikkate alabilir ve bu maddelere bir şans vererek onları uygulamaya koyabilirsiniz:
Kendini Sevmek Ne Anlama Gelir?
Kendini sevmek; davranışsal, düşünsel ve duygusal yönden kişinin kendi kendisini beslemesi ve desteklemesi anlamına gelir. Kendini seven kişi, yaşanan olumsuzluklara karşı olumsuz duygulara kapılsa dahi kendini sevip değer vermekten vazgeçmeyen kişidir.
Kendini Sevmenin Adı Nedir?
Kendini sevmeye kavramsal olarak ‘‘öz sevgi’’ de denilmektedir. Kendini sevmek söz konusu olduğunda, öz sevgi kavramı ile de sık sık karşılaşırız. Bu ikili, aynı anlama gelmektedir ve birbirinin yerine de kullanılabilir.
Kendini Seven İnsan Nasıl Davranmalıdır?
Kendini seven insanın kendisine iyi davranması ve kendisine iyi gelecek şeylerin peşinden gitmesi beklenir. Aynı şekilde bu kişilerden kendilerinden vazgeçmemeleri, her şeye rağmen kendilerine kıymet vermeleri istenir.
Kendimizi Nasıl Daha Çok Sevebiliriz?
Kendinizi sevmek için izleyebileceğiniz türlü yol mevcut. Günlük/not tutabilir, sevdiklerinizle vakit geçirmeyi düşünebilir, uyku ve egzersiz düzeninize dikkat edebilir, kendinize daha çok vakit ayırmaya çalışıp sizi mutlu edecek ortamlar yaratmaya özen gösterebilirsiniz. Kendinize neyin iyi geleceğini en iyi siz bilirsiniz. Dolayısıyla iyi hissetmek üzerine kafa yorarak, size iyi hissettiren noktaları belirleyebilir ve bu sayede öz sevgi pratik edebilirsiniz.
Kendimi Sevmeyi Kendime Nasıl Hatırlatabilirim?
Kendini sevmeyi anlamada ve hatırlamada güçlük çekenler şu örneği aklına getirebilir: Anneniz, babanız, kardeşiniz, kuzeniniz, en yakın arkadaşınız… Kısacası çok sevdiğiniz birini düşünün. Bu kişiler her zaman sizin istediğiniz/size iyi gelecek şekilde hareket etmeyebilir. Sizi üzebilir, kırabilir, kızdırabilir, hayal kırıklığına uğratabilir. Sırf sizi kırdığı, kızdırdığı için anında bu insanları sevmekten vazgeçebilir misiniz? Elbette hayır. İşte bu kadar. Başkasını sevmeyi bilen, kendini sevmeyi de bilir. Bu örneği kavradıysanız, siz de başkalarını sevmenin ne olduğunu bilen birisiniz demektir ki bu da kendinizi sevmeyi de içten içe bildiğiniz manasına gelir.
Kendimizi Seversek Narsist Olur Muyuz?
Kesinlikle hayır. Kendini sevmek ve narsisizmin hiçbir alakası yoktur. Çoğu kimse bu ikiliyi birbirine karıştırdığından kendini sevmeyi yanlış ve ürkütücü bir şeymiş gibi algılar. Oysa bu tamamen yanlış bir algıdır. Kendini sevmek, kısaca, kendine değer vermek ve buna uygun davranışlar sergilemek anlamına gelir. Narsist kişilerde olduğu gibi kendini en iyi gören üstenci bir bakış açısı ve hata kabul etmeme, sorumluluk almama, devamlı dışarıdan onay ve tanınma bekleme gibi semptomlar kendini seven birinde görülmez.
Kendimizi Sevmek İçin Terapi Almalı Mıyız?
Kendinizi sevmek için ısrarla çabalamanıza karşılık herhangi bir değişim hissetmeyebilir ve bundan ruhsal anlamda sizi zorlayacak derecede rahatsızlık duyabilirisiniz. Bu gibi durumlarda profesyonellerden yardım almak çok sağlıklı ve yerinde bir karar olur. Profesyonel yardıma başvurmak, sonuç alınamayan ve hayatı zorlaştıran çabalara yönelik atılabilecek en bilinçli adımdır.
Terappin'in uzman klinik psikologları ile daha huzurlu bir hayata ulaşabileceğin terapi yolculuğuna ilk adımı at.