Cinsel obsesif bozukluk nedir? Cinsel obsesif bozukluk, kişide sürekli tekrar eden cinsel saplantı ve düşüncelerdir. Bu düşünceler, kişinin hayatını olumsuz etkiler ve bu kişiler düşüncelerine karşı yoğun bir biçimde mücadele ederken işlevselliğini yitirebilir.
Kişiler bu saplantılara sahip olduğu için “sapık” olarak nitelendirilir ancak çoğu zaman bu kişiler korku, endişe ve utanç içinde yaşarlar. Aynı zamanda, tabu olan bu konuları kimseye anlatamadıkları için uygun bir tedavi yöntemine ulaşamazlar.
İşte bu noktada Terappin ailesi olarak tüm tabuları yıkmak ve cinsel obsesif bozukluk nedir, nedenleri nelerdir ve bunun gibi pek çok soruyu yanıtlamak için bu yazıyı hazırladık. Eğer durduramadığın cinsel takıntıların ve düşüncelerin varsa bu yazı senin için oldukça faydalı olacaktır ve aradığın tedavi yöntemlerini de sana sunacaktır.
Cinsel obsesif bozukluk nedir ve neden bu denli karmaşıktır anlamaya hazır mısın? Hazırsan başlayalım.
Cinsel Obsesif Bozukluk Nedir?
Cinsel obsesif bozukluk nedir? Cinsel obseseif bozukluk, hiperseksüalite ya da seks bağımlılığı olarak da bilinmektedir.
Bu, kontrol edilmesi zor, sıkıntı veren, sağlığını, işini, ilişkilerini veya hayatının diğer bölümlerini olumsuz etkileyen cinsel fanteziler, dürtüler veya davranışlarla yoğun bir şekilde meşgul olmayı içeren bir davranış şeklidir.
Kompülsif cinsel davranış, genellikle zevkli olan çeşitli cinsel deneyimleri içerebilir. Örnekler arasında mastürbasyon, siber seks, birden fazla cinsel partnere sahip olma, pornografi kullanımı veya seks için para ödeme yer alır.
Bu cinsel davranışlar hayatında önemli bir odak noktası haline geldiğinde, kontrol edilmesi zor olduğunda ve senin ya da başkaları için rahatsız edici veya zararlı olmaya başladığında, kompülsif cinsel davranış olarak kabul edilirler.
Adı ne olursa olsun veya davranışın doğası ne olursa olsun, tedavi edilmeyen kompülsif cinsel davranış özgüvenine, ilişkilerine, kariyerine, sağlığına ve diğer insanlara zarar verebilir. Ancak profesyonel bir tedavi ile zorlayıcı cinsel davranışları yönetmeyi öğrenebilirsin. Bunun için öncelikle cinsel obsesif bozukluk nedir iyice anlamak gerekir.
Cinsel Obsesif Bozukluk Çeşitleri
Cinsel obsesif bozukluk nedir ve çeşitleri nelerdir?
Bu bozukluk, farklı şekillerde ortaya çıkabilir ve farklı cinsel içeriklere odaklanabilir. Cinsel obsesif bozukluk, cinsel obsesyonların ve takıntıların dahil olduğu bir bozukluktur. İşte yaygın olarak görülen cinsel obsesif bozukluk çeşitleri:
Homoseksüel Cinsel Obsesyonlar:
Eğer homoseksüel içerikli düşüncelerle meşgulsen ve bu düşüncelerden rahatsızlık duyuyorsan eşcinsel takıntıların olabilir. Aynı zamanda bu obsesyon türünde cinsel yönelimin hakkında çelişki yaşayabilir ve cinsel yönelimini kabullenmekte zorlanabilirsin.
Pedofili Cinsel Obsesyonları:
Eğer sürekli içinde çocuklara karşı cinsel düşünce ya da saplantıların varsa, bu obsesyona sahip olabilirsin. Kendi düşüncelerinden rahatsızlık duyman ve tehlike arz ettiğini düşünmen de bu rahatsızlıkta olasıdır.
İstismar Cinsel Obsesyonları:
Eğer sürekli olarak cinsel istismar ya da tacizle ilgili düşüncelere sahipsen ve bu saplantıdan dolayı korku ve rahatsızlık duyuyorsan istismar cinsel obsesyona sahip olabilirsin. Bu tür, çocukluğunda istismar ya da tacize uğramış kişilerde de görülen cinsel obsesif kompulsif bozukluk türüdür.
Saplantılı Mastürbasyon:
Eğer takıntılı bir biçimde mastürbasyon yapma düşünceleri ile meşgulsen ve bu durum günlük yaşamını etkiliyorsa ya da ilişkilerinde ve cinsel ilişkilerinde sorunlara neden oluyorsa saplantılı mastürbasyon obsesyonu yaşıyor olabilirsin.
İlişki Cinsel Obsesyonları:
Eğer sürekli olarak cinsel ilişkinde partnerine zarar verme ya da hata yapma korkusu taşıyorsan ve kendi duygusal tepkilerini kontrol edemediğini düşünüyorsan ya da ilişkilerinde güvensizlik hissi yaşıyorsan ilişki cinsel obsesyonun olabilir.
Cinsel Şiddet Obsesyonları:
Cinsel şiddet veya tecavüzle ilgili düşüncelerin varsa ve her ne kadar engellemeye çalışsan da saplantılı bir biçimde bu konuları düşünmeyi devam ediyorsan cinsel şiddet obsesyonun olabilir. Böyle bir durumda kaygı düzeyin artar ve bu düşüncelerden rahatsızlık duyarsın.
Bu sadece bazı örneklerdir ve çeşitleri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Her bireyin deneyimleri farklıdır ve doğru teşhis ve nasıl tedavi edilir sorusunu yanıtlamak için bir uzmana danışmak önemlidir.
Nedenleri Nelerdir?
Cinsel obsesif bozukluk nedir ve nedenleri nelerdir? Zorlayıcı cinsel davranışın nedenleri belirsiz olsa da muhtemel sebepleri aşağıdakileri içerebilir:
- Bipolar bozukluk
- Beynin ön lobunda tümörler ve yaralanmalar
- Madde kullanımı
- Mevcut veya geçmişteki yeme bozukluğu
- İlaçlar
- Özellikle kadınlar arasında sıkça görülmesinin nedeni cinsel istismara maruz kalmaktır
Beyin kimyasallarında yaşanan dengesizlikler
Beynindeki serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi bazı kimyasallar (nörotransmiterler) ruh halini düzenlemeye yardımcı olur. Eğer bu kimyasallar yüksek seviyelere çıkarsa takıntılı cinsel davranışlar tetiklenir. Bu neden cinsel obsesif bozukluk nedir açıklamak için önemli bir bilgidir.
Beyinin işleyiş yollarındaki değişiklikler
Hiperseksüalite, zamanla beynin nöral devrelerinde, özellikle de beynin güçlendirme merkezlerinde değişikliklere neden olabilecek bir bağımlılık olabilir. Bunun sonucunda ise diğer bağımlılıklarda da olduğu gibi, tatmin veya rahatlama elde etmek için genellikle zaman içinde daha yoğun cinsel içerik ve uyarım gerekir.
Beyni etkileyen hastalık koşulları
Epilepsi ve demans gibi belirli hastalıklar veya sağlık sorunları, beynin cinsel davranışı etkileyen bölümlerinde hasara neden olabilir. Ayrıca Parkinson hastalığının bazı dopamin karşıtı ilaçlarla tedavisi zorlayıcı cinsel takıntılara neden olabilir. Eğer bu hastalıklardan birine sahipsen ve hiperseksüel davranışlarda bulunuyorsan cinsel obsesif bozukluk nedir sorusunu merak etmen oldukça normaldir.
Cinsel Obsesif Bozukluk Belirtileri Nelerdir?
Cinsel obsesif bozukluk nedir ve belirtileri nelerdir? Cinsel obsesif bozukluk nedir, daha iyi tanımlayabilmek için belirtilerinin neler olduğuna dikkat etmeliyiz.
Seks bağımlısı olmasan bile aşağıdaki belirtilerden birkaçını deneyimlemiş olabilirsin. Ancak, temel fark, bu belirtilerin süresi, sıklığı ve yoğunluğu ile ilişkilerine ve günlük işleyişine ne kadar müdahale ettiğidir.
Genel belirtiler şunları içerir:
- Cinsel dürtülerini ve ihtiyaçlarını ertelemek veya kontrol etmek son derece zor hatta imkânsız bir hale gelmiştir.
- Dürtülerin, nadiren tatmin edici olan ve tekrarlayan cinsel faaliyetlere yol açmış olabilir. Hep daha fazlasını istiyor olabilirsin.
- Seks ile ilgili davranışlara odaklanman, işte, ilişkilerinde ve kendi içinde çatışmalarla karşılaşmana neden olmaya başlamıştır.
- Bu davranışlardan bazılarını durduramadığın için suçluluk ve utanç yaşayabilirsin.
- Takıntılı dürtülerin ve davranışların nedeniyle hayatında önemli sıkıntı ve çatışmalar yaşıyor olabilirsin.
Teşhise varmak için bu semptomların en az altı aydır ve yoğun olarak mevcut olması gerekir.
En zorlayıcı dört ana belirti ise şunları içerir:
Kontrol Kaybı
Cinsel obsesif bozukluk nedir sorusunun en büyük göstergesi kontrol kaybıdır.
Kendini seks bağımlısı olarak tanımlayan kişiler, seks ile ilgili dürtülerini ve davranışlarını kontrol etmekte zorlandıklarını kabul etmektedirler. Bu bozukluğu yaşadığında, belirli cinsel davranışları durdurmak veya bunlardan kaçınmak isteyebilirsin, ancak bunu yapabilecek durumda değilsindir.
Ancak, fiziksel dürtü ya da isteğinin yoğun olması cinsel obsesif kompulsif bozukluk yaşadığın anlamına gelmez. Libidosu yüksek olan biri olabilirsin ama gerekirse cinsel dürtü ve davranışlardan kaçınabilir, erteleyebilir, kontrol edebilir ve kesintiye uğratabilirsin. Bu kontrolün sende olduğunu gösterir.
Seks bağımlıları için böyle bir durum söz konusu değildir. Örneğin, sürekli olarak pornografi izleme dürtüsü hissedebilirler. Bu, bir iş veya okul gününü kaçırmak veya başka birini rahatsız etmek anlamına gelse bile, bu dürtüye teslim olurlar.
Hayatının Merkezinde Seks Olması
Hiperseksüalite yaşayan kimseler her işlerini öncelikli olarak fiziksel dürtü ve fantezilerine göre düzenlerler.
Başka bir düşünceye odaklanmak isteseler bile fantezi ve dürtüleri galip gelir. İş, okul ve sosyal yaşamdaki pek çok görevi aksatabilirler. Hatta bu durum ilerlediğinde bedensel ve mekânsal temizlikten bile ödün verebilirler.
Dürtüsel ve Zorlayıcı Davranışlara Yenik Düşmek
Cinsel obsesif bozukluk nedir ile birlikte en çok aratılan kelimeler dürtüsellik ve zorlayıcı davranışlardır. Bunun nedeni, seks bağımlılığının büyük ölçüde kontrol edilemeyen fiziksel dürtü, istek ve tutumları kapsıyor olmasıdır.
Eğer bir seks bağımlısı isen sonuçlarını düşünmeden anlık zevklerine yenik düşerek fiziksel faaliyetlerde bulunabilirsin. Ya da belirli duygulardan kaçmak için tekrar tekrar fiziksel aktiviteler gerçekleştiriyor olabilirsin, bu kompulsif (zorlayıcı) davranış göstergesidir.
Örneğin, iş yerinde stres altındasın, gergin ve endişeli hissediyorsun, bu duygulardan kaçmak için cinsel davranışlarda bulunuyor olabilirsin. Yani, zevk almadığın zamanlarda bile fiziksel davranışlarda bulunmaya devam etmek istersin.
Olumsuz Sonuçlara Yol Açan Davranışlar
Seks bağımlılığının bir başka belirtisi de, ilişkilerine zarar veren veya insanların güvenliğini tehlikeye atan ısrarcı davranışların varlığıdır.
Bir kişinin bunun ile yaşadığının bir göstergesi, seks odaklı davranışlarda bulunabilmek için yaşamlarının aile veya istihdam yükümlülükleri gibi diğer alanlarını ihmal edip etmediğidir.
Bu davranış, madde kullanım bozukluğu veya bağımlılığı ile yaşayan birinin davranışına benzer olabilir. Onu, hayatındaki diğer her şeyin önüne koymaya başlarsın.
Ancak, davranış benzer olsa da sebep farklıdır. Madde kullanmanın kimyasal bir açıklaması olabilirken, cinsel takıntılar fizyolojik olarak açıklanamaz.
Seks bağımlısı kişiler, takıntılı ve zorlayıcı fiziksel aktivitelerden sonra pişmanlık veya suçluluk duyulsa bile bu tür davranışlardan kaçınamaz veya durduramazlar.
Ne Zaman Tedaviye Başvurmalısın?
Cinsel davranışlarının kontrolünü kaybettiğini düşünüyorsan, özellikle davranışların senin veya diğer insanlar için sorunlara neden oluyorsa, yardım istemekten utanma. Zorlayıcı cinsel davranış, tedavi olmaksızın zamanla daha da kötüleşme eğilimindedir, bu nedenle bir sorunu ilk fark ettiğinde yardım almalısın. Bu esnada kendine şunları sor:
- Cinsel dürtülerimi yönetebilir miyim?
- Cinsel davranışlarımdan rahatsız mıyım?
- Cinsel davranışım ilişkilerimi zedeliyor mu, işimi etkiliyor mu veya tutuklanmak gibi ciddi sorunlara yol açıyor mu?
- Cinsel davranışımı saklamaya çalışıyor muyum?
Zorlayıcı cinsel davranış için yardım almak zor olabilir çünkü bu çok kişisel ve mahrem bir meseledir. Şunları deneyebilirsin:
- Herhangi bir utanç veya mahcubiyeti bir kenara bırakmak ve tedavi görmenin faydalarına odaklanmak.
- Yalnız olmadığını unutmamak- birçok insan zorlayıcı cinsel davranışlarla mücadele eder.
- Zorunlu cinsel davranışı teşhis etme ve tedavi etme konusunda deneyimli bir psikiyatrist ya da psikolog aramak.
- Bir sağlık veya akıl sağlığı uzmanına söylediklerinizin özel olduğunu unutmamak. Ancak, kendine veya bir başkasına zarar vereceğini söylersen, bu kişilerin bir rapor hazırlaması gerekir.
Cinsel Terapi Nasıl Yapılır?
Bu rahatsızlığın tedavisi psikoterapi, ilaç tedavisi ve terapi grupları ile mümkündür.
Psikoterapi
Psikoterapi tedavi yöntemi, online cinsel terapi şeklinde ya da yüz yüze gerçekleştirilebilir. Üç ana tedavi yöntemini içerir:
Bilişsel davranışçı terapi (BDT):
Yaşanan durumun ne olduğu, nedenlerinin ve buna bağlı gelişen olumsuzlukların neler olduğu saptanır. Böylece kişiye özel bireysel bir tedavi yöntemi belirlenir.
Kabul ve kararlılık terapisi:
Rahatsız edici dürtü ve düşüncelerin kabulünü ve kararlı bir şekilde iyileştirilmesini içerir.
Psikodinamik terapi:
Bilinç dışı düşünce ve davranışlarla farkındalığın arttırılmasıdır.
Grup terapileri
Daha önce bu durumu deneyimlemiş insanlarla bir araya geldiğin grupları içerir.
Bu gruplar sana aşağıdaki konularda yardımcı olabilirler:
- Bozukluğun hakkında bilgi edinmek
- Durumun için destek ve yardım bulmak
- Ek tedavi seçeneklerini, başa çıkma davranışlarını ve kaynakları belirlemek
- Nüksetmesini önleyecek yardım seçeneklerini değerlendirmek
Kaynaklar
Compulsive sexual behavior: Symptoms & Causes, Mayo Clinic, 2023.
Compulsive sexual behavior: Diagnosis & Treatment, Mayo Clinic, 2023.
Sex Addiction, Hypersexuality and Compulsive Sexual Behavior, Cleveland Clinic, 2022.
What Is Hypersexuality Disorder?, Verywell Health, 2021.
WHO Classifies Compulsive Sexual Behavior as a Mental Health Disorder, Everyday Health, 2018.
