*Çocuklarda regresyon nedenleri nelerdir?
*Çocuklarda en sık görülen regresyon davranışları nelerdir?
*Çocuklarda regresyona neden olabilecek faktörler
*Çocuklarda regresyon durumunda yapılması gerekenler
Çocuklarda Regresyon Nedir?
Çocuklarda regresyon kısaca yaş gerilemesi olarak tanımlanabilir. Psikolojide regresyon, en temel anlamıyla “gerileme” demektir.
Özellikle Covid-19 pandemi döneminde, pandeminin yalnızca gündelik yaşama değil aynı zamanda duygusal duruma da etkisi oldukça büyüktür. Özellikle genç yaştaki bireyler ve çocuklar duygusal olarak pey olumsuz etkilenmiştir. Bu dönemde ebeveynler çocukların uykularının düzeninin bozulduğunu, konuşmalarının gerilediğini, bağımsızlaşmalarında sorun olduğun ve ebeveynlerine bağlılıklarının arttığını gözlemlemişlerdir. Kısacası, çocukların davranışlarının yaşlarının getirisi olarak ilerlemek yerine gerilediği gözlemlenmiş olabilir.
Yukarıda anlatılan gözlem ve durumlar, çocuklarda regresyonun bir örneği olarak adlandırılabilir.
Kısaca, çocuklarda regresyon nedir sorusunun cevabı; çocukların davranışlarında yaşça gerileme göstermesidir.
Çocuklarda Regresyon Nedenleri Nelerdir?
Çocukların yaşının gerisinde davranışlar sergilemesi kısaca çocuklarda regresyon olarak tanımlanmaktadır. Bu psikolojik durum genelde en yaygın olarak 2 ve 6 yaş aralığındaki çocuklarda gözlemlenmektedir. Çocukların yeniden bebeksi davranışlar sergilemesi en yaygın regresyon belirtisi olarak tanımlanabilir. Peki regresyon neden ortaya çıkar?
Freudyen psikolojiye göre regresyon, kişinin stres ve kaygı altında kaldığı zamanlarda erken psikoseksüel zamana dönmesinin bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır.
Aynı yetişkinlerde olduğu gibi, çocuklar da aşırı stres ve kaygıyla baş etmek için bazı metotlara başvururlar.
Bu metotlar arasında en yaygın olanlar:
- İçe kapanma,
- İnkâr etme ve yansıtma
Özellikle çocuklarda, bazen de kaygı ve stresle baş etme yöntemi olarak yaş gerilemesi yani regresyon tercih ediliyor.
Özellikle, 3 ve 6 yaş aralığındaki çocuklarda regresyon daha yaygın bir kaygıyla baş etme yöntemi olarak karşımıza çıkıyor.
Ebeveynler, regresyon durumunda genel olarak ilk başta çocuğun gelişimiyle ilgili bir sorunu olduğunu düşünüp endişeleniyor. Ancak, belirtmeliyiz ki, bu durum korkulacak ya da “felaket” olarak sayılabilecek bir durum değildir. Çocuklarda regresyon tabi ki de ciddiye alınması gereken bir durumdur. Ancak, çocukların verdiği sinyal alındığında sorunun üzerine gidilebilir ve gereken tedavi uygulanabilir.
Çocuklarda En Sık Görülen Regresyon Davranışları Nelerdir?
Çocuklarda regresyon ya da yaş gerilemesi yalnızca bir belirtiyle ortaya çıkabildiği gibi birkaç belirtiyle de kendini gösterebilir.
En yaygın şekilde görülebilen çocuklarda regresyon davranışları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Altını ıslatma ya da dışkı kaçırma,
- Yastık ya da battaniye kenarlarını ısırma ya da emme,
- Dik oturamama, koltuğa çıkamama,
- Bebeksi konuşmalar,
- Parmak emme,
- Kekemelik,
- Kimi kelimeleri söyleyememe,
- Yemeği dökemeden yiyememe,
- Çatal, kaşık tutamama,
- Anne-baba işe gittiğinde ağlama,
- Sürekli ebeveynlerinin kucağında olmak isteme.
Regresyonun ortaya çıkması farklı şekillerde de görülebilir. Özellikle zıplayamama, koltuğa çıkamama, ya da dik bir şekilde oturamama gibi fiziksel belirtiler nadir olarak görülen belirtilerdir. Bebeksi davranışlar, konuşamama, kekeleme ya da belirli kelimeleri söyleyememe gibi belirtiler ise daha yaygın görülmektedir.
Örneğin, çocuk anne ya da babasından ona yemek yedirmesini istemeye başlayabilir. Ya da yemek yerine ‘mama’ demeye başlayabilir. Yeniden emzik kullanmak istemek, su ya da sütünü bardaktan değil de biberondan içmek isteyebilir. Çocuklar bu regresyon davranışlarını belirli günlerde ya da günün belirli zamanlarında daha yoğun sergiliyor olabilmektedir. Böyle durumlarda ailelerin yapabileceği en önemli şeylerden biri bu durumlarda çocuğun stresini ya da kaygısını neyin tetiklediğini gözlemlemek olacaktır.
Çocukların bu davranışları kısaca ebeveynlere gönderilen bir mesaj olarak algılanmalıdır. Bu nedenle, regresyon davranışlarının gözlemlenmesi durumunda anne babanın dikkatli bir şekilde stres ya da kaygıyı tespit etmesi gerekmektedir.
Çocuklarda Regresyona Neden Olabilecek Faktörler
Çocuklarda regresyona sebep olacak unsurlar bazen hayattaki büyük bir değişiklik ya da anne babadan gelen ilginin eksilmesi olarak karşımıza çıkabiliyor.
Özellikle ebeveynlerden gelen ilginin azalması durumunda çocukların daha az sevildikleri düşüncelerine kapılması durumu meydana gelebiliyor. Bu nedenle kimi zaman daha fazla ilgi görmek için bebeksi davranışlar sergilemeye başlayabiliyorlar. Bu duruma bir örnek vermek gerekirse:
Anne ya da babanın yoğun olması ve gün içerisinde ya da akşamları çocukla eskisi kadar oyun oynayamayıp sohbet edememesi çocuklarda regresyon davranışlarına sebep olabilmektedir.
Aşağıda sizler için çocuklarda regresyona sebep olabilecek en yaygın faktörleri sıraladık:
- Ebeveynlerden birinin ya da ikisinin kısa bir süreliğine evden ayrılması
- Ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişkinin çatışmalı olması
- Çocukların hastanede kalması
- Okul ya da ev değişikliği yaşanması
- Aile/ ev içerisinde huzursuzluğun olması
- Aile içi şiddetle karşılaşılması
- Aile üyelerinden birini kaybetmek/ vefat
- Travmatik bir olay yaşanması ya da böyle bir olaya tanıklık etmek
- Kardeş sahibi olmak
- Kardeş kıskançlığı
- Baskıcı/ tutucu ya da aşırı mükemmeliyetçi aile tutumu
- Çocuğun ya da aile bireylerinden birinin sağlık sorunlarıyla karşılaşması
- Çocukların ağır yöntemlerle cezalandırılması
Çocuklarda Regresyon Durumunda Yapılması Gerekenler
Regresyon yaşayan çocukların ailelerinin genel olarak bu dönemde yapabileceği birtakım şeyler vardır. Örneğin, aileler çocuklarına karşı daha anlayışlı olmalıdırlar. Ayrıca, regresyona sebep olan stres ya da kaygının kaynağını bulmak için detaylı ve dikkatli gözlem yapılmalıdır.
Uzmanların çocuklarda regresyon döneminde ailelere önerileri aşağıdaki gibidir:
- Anne ve babaların bu dönem içerisinde baskıcı olmamaları gerekmektedir.
- Regresyon, çocukların duygusal dünyası ile ilgilidir. Bu nedenle çocukları güvende ve sevildiğini hissettirmek çok büyük önem taşımaktadır.
- Ebeveyn ve aileler çocukların bebeksi davranışlar sergilemesine aşırı tepkiler vermemelidir. Aşırı verilen tepkiler çocuklardaki kaygının daha da artmasına ve davranışların pekişmesine yol açabilir.
- Çocukların anne babayla daha fazla vakit geçirmesi büyük önem taşır. Birlikte oyun oynamak, parka gitmek gibi aktiviteler yapılabilir.
- Çocuklara regresyon durumunda anlayışlı davranmak önem taşır. Örneğin, sarılmaya ihtiyacı varsa sarılın ya da biberondan içmek istiyorsa tepki vermek yerine izin verin.
- Çocukların regresyon yaşamasının en büyük nedeni kaygı ve strestir. Bu nedenle çocuğunuz bu dönemi atlatana kadar sabırlı davranmanız gerektiğini unutmayın.
- Aile ya da ebeveyn olarak sergilenen davranışlara sakin tepki verin ve yaşanan regresyonun nedenini gözlemlemeye ve anlamaya çalışın.
Sıkça Sorulan Sorular
- Çocukta regresyon ne demek?
Çocuklarda regresyon kısaca ve en temel anlamıyla yaşça gerileme gösteren davranışlar demektir. Tekrar biberon kullanmak istemesi, bebek gibi konuşması regresyon davranışlarına örnektir.
- Çocuklar nasıl keşfeder?
Çocukların keşfi iki türlü olabilir: 1) çevresini 5 duyu organıyla inceleyerek. 2) henüz icadı olmamış bir şeyi baştan hayal ederek. Her iki keşfetme yönteminde de ailelerin rolü ve yeri çok önemlidir. Aileler çocuklarını doğru bilgiye ulaşma konusunda en uygun şekilde yönlendirmelidir. Çocukların aileleri tarafından merak duygularının pekiştirilmesi keşfetmeleri adına son derece önemlidir.
- Çocuğum neden bebek gibi konuşuyor?
Çocukların bebek gibi konuşması, çocuklarda regresyon belirtileri ve davranışlarında biridir. Regresyon, kaygı ve stres kaynaklı olabilmektedir. Bu dönemde olan çocukların aileleri tarafından stres ya da kaygıya sebep olan unsurun gözlemlenmesi beklenmektedir. Çocuğunuzun regresyon döneminde olduğunu düşünüyorsanız, bir uzman yardımıyla bu dönemi profesyonel ve en iyi şekilde atlatabilirsiniz.
- Regresyon sorunu nedir?
Psikolojide regresyon en basit anlamıyla ‘gerileme’ demektir. Bireyin, özellikle çocukların yaşlarından daha geride davranışlar sergilemesine regresyon sorunu denebilir.
