Günümüzde insanların pek çoğu depresyon ve anksiyete terimlerini sık sık duyarlar ve bu terimlerin birbirine benzediğini düşünebilirler.
Ancak, bu iki terimin aslında farklı psikolojik rahatsızlıklar olduğunu bilmek önemlidir.
Depresyon ve anksiyete arasındaki farkları anlamak, doğru teşhis ve tedavinin sağlanması için oldukça önemlidir. Bu yazıda, depresyon ve anksiyete arasındaki farkları detaylı bir şekilde ele alacak ve bu iki rahatsızlığın belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi vereceğiz.
Hazırsan, başlayalım ve bütün detayları inceleyelim!
Depresyon ve Anksiyete Arasındaki Farklılıklar ve Ortak Noktalar
Depresyon ve anksiyete, psikiyatrik bozukluklar olarak tanımlanır ve genellikle ayrı ayrı teşhis edilir. Bununla birlikte, klinik uygulamalarda sık sık birlikte görülürler ve birbirleriyle ilişkili olabilirler. Depresyon, aşırı üzgün, çaresiz ve umutsuz hissetme durumudur. Bu durum, düşük özsaygı, yorgunluk, uyku bozuklukları, iştah değişiklikleri ve intihar düşünceleri gibi diğer belirtilerle birlikte gelir.
Anksiyete ise yoğun endişe, korku ve gerginlik hislerini içerir. Bu durum, kalp çarpıntısı, titreme, terleme, mide bulantısı ve diğer fiziksel belirtilerle birlikte gelir. Depresyon ve anksiyete arasındaki benzerlikler ve farklılıkların anlaşılması için, her birinin altta yatan nörolojik ve psikolojik süreçlerini ve belirtilerini incelemek gerekmektedir.
Bununla birlikte, her iki durumun da tedavisi için psikoterapi, ilaç tedavisi ve diğer destekleyici yöntemler kullanılabilir. Doğru teşhis ve tedavi ile depresyon ve anksiyete gibi psikiyatrik bozukluklar yönetilebilir ve kişinin yaşam kalitesini artırabilir.
Ayrıca, bu iki durumu aynı anda yaşamak da mümkündür. 2015 yılında yapılan bir araştırma, hastaların %41’inin 12 ay içinde aynı anda hem majör depresyon hem de aşırı kaygı geçirdiğini kanıtlamıştır.
Depresyon ve anksiyete arasındaki en belirgin ortak nokta nedir? İkisi de psikolog yardımıyla tedavi edilebilir! Psikoterapiyle tedavi en yaygın tedavi yöntemlerinden biridir ve hastanın hayat kalitesi artabilir. Günlük yaşamda ortaya çıkan hastalık kaynaklı olumsuzluklar ortadan daha kolay kalkabilir.
Depresyon ve Anksiyete Belirtileri
Bunalım ve aşırı endişeli olma durumu hem ortak noktaları hem de farklılıkları olan iki psikolojik rahatsızlıktır. Bu rahatsızlıkların tedavisine başlanmak için önce doğru teşhisin konulması gerekmektedir. Doğru tanının konulmasında da en büyük yardımcı, rahatsızlıkların belirtilerinin doğru bilinmesidir.
Senin için depresyon ve anksiyetenin belirtilerini ayrı ayrı inceledik.
Bunalım
Zaman zaman üzgün, umutsuz ya da morali bozuk hissetmek gayet doğaldır. Özellikle zor veya acı verici durumlarda daha da doğaldır.
Ancak eğer üzgün ya da boşlukta hissetme hissi 2 haftadan fazla sürerse depresyon belirtileri gösterilebilir. Özellikle bu süre içerisinde etrafında gerçekleşen pozitif şeyler bile duygu durumunda olumlu bir etki yaratmıyorsa, alarmda hissetmenin vakti gelmiş olabilir.
Moral bozukluğu, üzgünlük ve umutsuzluk dışında, bu durumun belirtileri aşağıdaki durumları da içerebilir:
- Hep yapılan aktivite ve hobilere karşı ilginin azalması veya yok olması
- Umutsuz ve kötümser yaklaşım benimseme
- Kızgınlık, asabiyet ya da huzursuzluk
- Enerjisiz hissetme ya da yavaş hareket etmeye başlama
- Kronik yorgunluk ya da uyku bozuklukları
- İştahta ve kiloda farklılıklar görülmesi
- Odaklanma sorunu, karar vermede ya da bir şeyleri hatırlamada zorlanmak
- Açıklanamayan acılar, ağrılar ya da sindirim sistemi ile ilgili endişeler
- Suçluluk, değersizlik ya da acizlik hissinde olma
- İntihar ya da ölme düşünceleri
Kaygı Bozukluğu
Çoğu insan kimi zaman bu durumu --endişe ve kaygı hissi—hisseder. Endişe veya kaygı, strese verilen karşılıktır. Yani, aşağıdakilerden sonra genelde bu durumu hissetmen oldukça normaldir:
- Travmalardan sonra
- Önemli kararlar verirken
- Yeni bir şeyler denerken
Ancak eğer uzun süreli, ısrarlı ve aşırı derecede endişe ve kaygı yaşıyorsan, yaygın anskiyete bozukluğun ya da kaygı bozukluğun olabilir.
Bu bozuklukları beklenmedik travmatik olaylardan önce hissedilen endişenin ötesinde bir durumdur. Korkuların daha gündelik durum etrafında şekillenebilir. Örneğin, sağlığın, ilişkilerin ya da okul veya işteki performansın gibi. Bu endişeler, sonunda günlük hayatını olumsuz etkileyen süregelen korku ve endişeleri harekete geçirebilir.
Süregelen aşırı endişe ve kaygının ana belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Korku ve endişe yönetiminde zorluk çekmek
- Asabiyet, fiziksel huzursuzluk ya da sürekli sınırda olma hissi
- Panik ya da aşırı korkma, ürkme hissinde olmak
- Uyku problemleri
- Geçmeyen yorgunluk, bitkinlik hissi
- Bilinç bulanıklığı
- İshal, mide bulantısı, kas gerilimi ya da baş ağrısı gibi fiziksel belirtiler
Ortak Belirtileri
Depresyon ve anksiyete yaşayan herkesin aynı belirtileri yaşamayacağını göz önünde bulundursak da bu iki rahatsızlığın ortak belirtilerinden bahsetmeliyiz.
İki rahatsızlıkta da görülebilecek belirtiler şunlardır:
- Uyku düzeninde değişiklikler
- Enerji seviyesinde değişiklikler
- Artan asabiyet
- Odaklanma ve hafızada sorunlar olması
- Ağrılar ve acılar ya da belirli nedeni olmayan mide sorunları
Aynı konu üzerinde düşünüp durma da ayrıca iki durumda da görülebilir. Sürekli üzücü, karamsar ya da karanlık şeyleri düşünmek istemesen de bunlardan kurtulamıyor olabilirsin.
Endişeyle kendini aşağıdaki durumlarda bulabilirsin:
- Bir durumun sürekli her ihtimalde kötü sonuçlanacağını farklı veya sürekli bir şekilde düşünmek.
- Hiçbir şey yapamayacağını bildiğin halde endişe veren şeyleri düşünmekten kendini alıkoyamamak.
Bunalımla kendini aşağıdaki durumlarda bulabilirsin:
- Arkadaşlarınla zaman geçirecek enerjin olmadığı için kendini suçlamak.
- Geçmiş anlara geri dönüp, kontrolünde olmayan durumlar için kendini suçlamak. Bunalımda hissetme hissi de buna dahil.
Kendine Sorman Gereken Sorular
Yukarıdaki başlıklarda da belirtildiği gibi, özellikle belirli durumlarda zaman zaman moral bozukluğu, üzgünlük, stres ya da endişe hissetmek son derece doğaldır.
Kendini en iyi kendin bilirsin. Bu nedenle eğer tuhaf, tanıdık olmayan rahatsız edici hislere kapılır, enerjin ve motivasyonunda değişiklikler olur ya da farklı belirtilerin olursa bir profesyonele başvurmaktan asla zarar gelmez.
Bu durumlar için olan kendi kendine test seçeneklerinin yeterince iyi sonuç verip vermediğini merak ediyor olabilirsin. Kimi bireyler bu testlerin iyi bir başlangıç olduğunu düşünürler.
Beck Depresyon Testi: Depresyon belirtilerini ölçmek için kullanılan bir psikolojik testtir. Aaron Beck tarafından geliştirilen test, depresyonu tanımlayan semptomları belirlemek için kullanılır. Bu semptomlar arasında umutsuzluk, çaresizlik, değersizlik hissi, uyku bozuklukları, iştah değişiklikleri, konsantrasyon güçlüğü, yorgunluk, kendine zarar verme veya intihar düşünceleri yer alabilir. Beck Depresyon Testi, bu semptomların ciddiyetini ölçmek ve depresyonun şiddetini belirlemek için kullanılır.
Beck Anksiyete Ölçeği: Anksiyete belirtilerini ölçmek için kullanılan bir psikolojik testtir. Beck Anksiyete Envanteri, anksiyete bozukluğu tanısı koymak için kullanılan en yaygın ölçme araçlarından biridir. Bu test, kaygı, endişe, korku ve diğer anksiyete semptomlarının şiddetini ölçer. Bu semptomlar arasında kalp çarpıntısı, terleme, nefes darlığı, titreme, mide bulantısı, terleme, aşırı korku veya panik atağı gibi fiziksel belirtiler yer alabilir. Beck Anksiyete Testi, bu semptomların şiddetini belirlemek ve anksiyete bozukluğu tedavisine yardımcı olmak için kullanılır.
Bu iki rahatsızlığın ortak birtakım belirti ve özelliklere sahip olan bozukluklardır ancak tedavisi mümkündür. Ayrıca tedavi edilmezse bireyin hayatında önemli ve büyük olumsuz etkileri olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular:
Anksiyete ve depresyon aynı anda olabilir mi?
Evet, anksiyete ve depresyon birbirinden bağımsız olmayan ruh sağlığı sorunlarıdır ve bazı insanlarda aynı anda ortaya çıkabilirler.
Depresyon ve anksiyete farkı nedir?
Depresyon ve anksiyete, farklı semptomlara ve duygusal durumlara yol açabilen farklı bozukluklardır. Depresyon genellikle aşırı üzüntü, umutsuzluk ve çaresizlik hisleriyle karakterizedir, anksiyete ise aşırı kaygı, korku ve gerginlik hisleriyle karakterizedir.
Anksiyete bozukluğu depresyon yapar mı?
Evet, bazı durumlarda anksiyete bozukluğu depresyona yol açabilir veya depresyon riskini artırabilir. Çünkü aşırı kaygı hissi ve sürekli endişe duymak, depresyonun ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Depresyon ve anksiyete nasıl geçer?
Depresyon ve anksiyete tedavisi için birçok farklı seçenek mevcuttur, ancak en etkili tedavi yöntemi, tedavinin türüne bağlı olarak ilaç tedavisi, terapi veya her ikisinin bir kombinasyonudur. İlaç tedavisi antidepresanlar gibi ilaçları içerebilir, terapi seansları ise bilişsel-davranışçı terapi (CBT) veya diğer psikoterapi türlerini içerebilir.
Kaynakça:
Depression and Anxiety: How to Identify and Treat Coexisting Symptoms, Kimberly Holland and Crystal Raypole, 2022
What’s the difference between anxiety and depression?, 2019
Depression vs. Anxiety: Which One Do I Have?, WebMD Editorial Contributors, 2023
