Her gün etrafında tırnak yiyen pek çok insan görüyoruz.
Hatta belki sen de onlardan birisin. Belki de bu nedenle sayfamıza yolun düştü. Tırnak yeme hastalığı hakkında merak ettiklerini haydi birlikte inceleyelim.
Bu yazımızı Terappin ailesi olarak senin için hazırladık.
Başlayalım mı?
Tırnak Yeme Hastalığı Nedir?
Klinik adı onikofaji olan tırnak yeme hastalığı, çocuklarda ve yetişkinlerde yaygın olarak görülen sinirsel bir alışkanlıktır ve yeme bozukluğu olarak geçmektedir.
Tırnak plağının ve bazen yatağının ve kütikülün yumuşak dokularının ısırılması davranışlarını içerir.
Dudak ısırma veya yanak çiğneme gibi diğer ilgili davranışlar da dahil, tırnak yeme hastalığı, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı yani DSM-5'te "Diğer Belirtilmiş Obsesif-Kompulsif ve İlgili Bozukluklar" altında yer alan "vücut odaklı tekrarlayan davranış bozukluğu" olarak sınıflandırılır.
Profesyonel bir tedavi gerektiğinde, bu durumla ilgili hem fiziksel hem de psikolojik faktörlere odaklanılır.
Doktorlar, kişi bu davranışları durdurmakta zorlandığı için bir tür obsesif-kompulsif bozukluk olarak sınıflandırır. Hastalar genellikle durdurmak ve bırakmak için birden fazla girişimde bulunurlar.
Tırnak yeme rahatsızlığı olan kişiler davranışı kendi başlarına durduramazlar, bu nedenle birine durmasını söylemek etkili değildir.
Onlar için en iyisini isterken, azarlamak yalnızca hatalı hissetmelerine neden olur.
Birini daha kötü hissettirebilir ve davranışı daha da körükleyebilir.
Tekrarlanan çaba ve öz bakım ile insanlar iyileşmeye daha kolay yaklaşabilirler.
Nedenleri Nelerdir?
Tırnak yemenin nedenleri hala bilimsel bir tartışma konusu olsa da, araştırmalar bu davranış bozukluğunun aşağıdaki faktörlerden kaynaklanabileceğini göstermiştir:
- Mükemmeliyetçilik
- Can sıkıntısı
- Stres
- Yalnızlık
- Ergenlik
Çoğu araştırmacı, tırnak yeme hastalığı gibi tekrarlayan davranışlarda bulunan kişilerin mükemmeliyetçi olma eğiliminde olduğuna inanmaktadır. Bir görevi ortalama bir hızda tamamlayamayabilirler ve hedeflerine ulaşamadıklarında hayal kırıklığına, sabırsızlığa ve memnuniyetsizliğe eğilimlidirler.
İnsanlar genellikle bu alışkanlığa can sıkıntısından veya can sıkıcı bir duruma tepki olarak başlarlar, ancak davranış bilinçsiz hale gelebilir ve televizyon izlemek veya kitap okumak gibi rutin aktiviteler sırasında onları etkilemeye başlayabilir.
Tipik olarak, ergenlik döneminde, ergen yeni deneyimler ve duygular yaşarken gelişir.
Belirtileri Nelerdir?
Tırnak yemenin belirtileri aşağıda sıralanmıştır:
- Gerginlik hissi (endişe, rahatsızlık, heyecan vb. olarak kendini gösterebilir)
- Kişinin etlerini yemesine neden olan kaşıntı, karıncalanma veya ağrı gibi duyumlar
- Isırdıktan sonra zevk ve rahatlama hissi
- Bu konuda suçluluk veya utanç duyguları
- Parmak ve kütikül çevresindeki dokularda hasar
- Ağız yaralanmaları veya diş problemleri
- Başkalarının ellerini görmesinden ve onlardan iğrenmesinden korkma
- Gergin veya karmaşık aile ilişkileri ve sosyal ilişkiler, alay edilme ve bu davranıştan dolayı utandırılma korkusu ile kasıtlı sosyal geri çekilme
Tırnak Yeme Hastalığı Ne Zaman ve Kimlerde Görülür?
Bu Hastalık Ne Zaman Başlar?
Tırnak yeme hastalığı tipik olarak 4 yaşından önce başlamaz. Ancak birçok vaka 4 ile 6 yaşları arasında başladığı görülmektedir. Daha çocukken başlamış ve yetişkinlikte de devam ediyor olabilir.
Kimler Tırnak Yeme Alışkanlığı Gösterir?
Tırnak yiyen kişiler, bunu yapmak için birçok farklı tetikleyici olduğunu belirtirler.
Bazıları endişeli veya can sıkan bir olayla karşılaştıklarında, diğerleri sıkıldıklarında veya yetersiz hissettiklerinde ya da zihinsel olarak başka bir aktiviteye odaklandıklarında bu dürtü bozukluğunu yoğun bir şekilde hissettiklerini söylerler.
Kişinin kendi tetikleyicilerini belirlemesi ve yerine koyma davranışları oluşturması genellikle etkili çözümün kritik bir parçasıdır.
Çocuklarda Tırnak Yeme
10 ila 18 yaş arasındaki çocukların yaklaşık %50'si tırnak yeme rahatsızlığı ile mücadele etmektedir. Dahası birçok çocuk için bu alışkanlık daha da erken yaşlarda başlamış olabilir.
Tırnak yeme hastalığı, saçıyla oynama, burnunu karıştırma ve parmak emmeyi de içeren bir kategori olan en yaygın "sinirsel alışkanlıklarından" biridir.
Aslında vücut odaklı tekrarlayan bir davranış olarak karakterize edilir.
Bazı çocuklar kıpır kıpır oldukları için tırnaklarını yerken, bazıları endişeli oldukları zaman ne yapacaklarını bilemediklerinden yer.
Bu, çocuk için sakinleştirici bir eylem olabilir.
Çocukluk döneminin tetikleyicileri:
- Aşırı baskıcı ve otoriter bir ailede büyümek
- Sürekli bir şekilde azarlayıcı bir dil ile eleştirilmek
- Yetersiz ilgi
- Kardeş kıskançlığı
- Okuldaki başarısızlık
- Akran zorbalığı
Çocukların tırnak yeme nedenleri endişe veya kaygı, sıkılma, diğer çocukların davranışlarını taklit etme veya tırnaklarının kesilmemesi ve bunu bir tür kendi kendine düzeltme olarak yapmaları olabilir. Anne babalar ve aile üyeleri, çocukları tırnak yemekten vazgeçirmek için çocuğa yumuşak ve destekleyici bir tavır ile yaklaşmalıdır. Altındaki nedenleri anlamak için ise çocuk terapisi alınabilir.
Yetişkinlerde Tırnak Yeme
Yetişkinlik döneminde görülen bu davranış çocukluktan geliyor olabilir. Bu yüzden öncelikle tırnak yemenin nedenlerini dikkatli bir şekilde araştırmak gerekir. Çocukluk dönemindeki bu nedenler saptanamaz ve iyileştirilemezse ergenlik ve yetişkinlik döneminde artarak devam eder. İş ve sosyal yaşamın kaygısı da çok büyük bir tetikleyici olacaktır. Bunun yanı sıra evlilik, çocuk sahibi olma ya da şehir/ülke değiştirme gibi büyük değişimler kişileri bu tür bir dürtüsel bozukluğa daha eğilimli hale getirir.
Zararları Nelerdir?
Bu eylemin kendisinin kişinin kendisine pek çok zararı vardır.
Kütikülün altındaki herhangi bir ısırma ve koparma, tırnağın büyüme şeklini değiştirir ve tabanında yapısal değişiklikler yaratabilir.
Ancak hastaların en büyük endişesi enfeksiyondur. Cedars-Sinai'de dermatolog olan Dr. Jasmine O. Obioha, "Zamanla, tırnak çevresindeki deride bakteriler birikerek kızarıklığa, tahrişe ve şişmeye neden olabilir" diyor.
Kortizon gibi topikal ilaçlar iltihabı azaltabilir ve rahatlama sağlayabilir, ancak bazen doktorların baskıyı azaltmak için hasar almış bölgeyi boşaltması gerekir.
Ayrıca eller, nesnelerle en çok temas eden ve bakterilerin en çok biriktiği yerdir. Bu nedenle tırnak yiyen hastalar soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklara daha açık olurlar.
Olası fiziksel etkileri arasında şunlar bulunur:
- Hasarlı veya şekli bozulmuş tırnaklar ve cilt,
- Cilt enfeksiyonları,
- Mantar enfeksiyonları
- Ağız ağrısı veya diş hasarı
Isırılan tırnakları yutan kişiler de mide veya bağırsak enfeksiyonları için risk altında olabilir.
Eller sıklıkla bakteri veya virüs taşıdığından, onları ısırmak patojenleri vücuda iletebilir ve potansiyel olarak iç enfeksiyon veya gastrointestinal problem riskini artırabilir. Bu hastalıktan kaynaklanan ciddi veya uzun süreli hasarlar nadirdir ancak mümkündür.
Tırnaklar esnektir ve davranış durdurulduktan sonra ısırmanın büyüme/uzama üzerinde uzun vadeli çok az etkisi olduğu saptanmıştır.
Deriye, mideye veya bağırsaklara yönelik enfeksiyonlar uzun vadede en büyük riski oluşturur ancak genellikle iyileşme sağlanabilir.
Bazı durumlarda ise düzeltici bakım gerektirecek diş hasarına (yontma dişler gibi) yol açabilir.
Tırnak Yeme Nasıl Bırakılır?
İşte bırakmanızı kolaylaştıracak birkaç ipucu!
Tetikleyicinin ne olduğunu bulun: Aç mısın? Yorgun mu? Seni bu davranışa iten sebebin ne olduğunu bul ve ve onu iyileştirmeye yönel.
Kısa kesin: Dişlerin ile kavrayamadığında belli bir zaman sonra yemekten vazgeçersin.
Acı oje kullanın: Ağzına aldığın anda size kötü tat verecek herhangi bir uygulamada bulunabilirsin.
Sizi meşgul edecek bir şeyler bulun: Kaygılı ve gergin hissettiğinde ellerin ağzına gidiyorsa bunun yerine koyabileceğin bir rutin oluşturabilirsin. Ellerini cebine sokmak ya da bir kalemi sıkıca kavramak bu rutine örnek olabilir.
Sabırlı olun: Alışkanlıkların tek seferde edinilmediğini ya da tek seferde bırakılmadığını unutma. Bu nedenle doktoruna ve kişisel önlemlerine güven ve zamana bırak.
Terapi ve Tedavi Yöntemleri
Bu davranışı ara sıra gösteriyor olmak doktora gitmeyi gerektirmeyebilir, ancak parmaklarınız enfekte ise ve enfeksiyon ağzınıza yayıldıysa, antibiyotik tedavisi için bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekecektir. Ayrıca davranış bozukluğu olarak durduramayacağınız bir noktaya geldiyse ve öz saygınızı ve ilişkilerinizi etkiliyorsa, mutlaka bir terapiste başvurmalısınız.
Kaynaklar
Onychophagia (Nail Biting), Psychology Today, 2021
Stop biting nails, AAD
Stop nail biting tips, WebMD, 2022
Nail Biting; Etiology, Consequences and Management, National Library of Medicine, 2011
The Psychology Behind Nail Biting, News Medical, 2022
Why do people bite their nails, Healthline, 2020
