Mutluluk Hormonu Nedir?
Sinir hücrelerinin ürettiği bir kimyasaldır ve sinir hücreleri arasında sinyaller gönderir. Bu hormon beyinde, bağırsaklarda ve kan trombositlerinde bulunur. Ruh hali, duygular, iştah ve sindirim sisteminin çalışmasında rol oynar. Bunun yanı sıra uyku-uyanıklık döngülerini ve vücut saatini düzenlemeye yardımcı olur.
Dahası ruh halinin düzenlenmesini kolaylaştırır. Bu nedenle vücudumuzda normal bir seviyede salgılanıyorsa duygusal olarak daha kararlı oluruz. Endişelerden uzaklaşırız ve eylemlerimizi odaklanarak, dikkatli bir şekilde sürdürürüz.
Mutluluğun adı: Serotonin Ne İşe Yarar?
Duygulardan motor becerilerine kadar vücudun her bölümünü etkiler. Bu yüzden doğal bir duygu durum düzenleyici olarak kabul edilir. Uyumayı, yemeyi ve sindirmeyi kolaylaştıran bir kimyasaldır.
Ayrıca, aşağıdaki durumların iyileştirilmesinde de büyük rol oynar:
Vücudumuza Etkileri Nelerdir?
Bağırsak Hareketleri: Bu hormon mide ve bağırsaklarda bulunduğu için bağırsak hareketlerini ve işlevini kontrol etmeye yardımcı olur.
Ruh Hali: Beyindeki mutluluk hormonu kaygıyı, mutluluğu ve ruh halini düzenler.
Mide Bulantısı: Eksikliği mide bulantısına neden olur. Özellikle ishal olunan zamanlarda vücut daha fazla üretir böylece zararlı yiyecekler daha hızlı dışarı atılır.
Uyku: Beynin uyumayı ve uyanmayı kontrol eden kısımlarını uyarmaktan sorumludur. Uyku ve uyanıklık hali hangi alanın uyarıldığına ve hangi serotonin reseptörünün kullanıldığına bağlıdır.
Kan Pıhtılaşması: Kan trombositleri, yaraların iyileşmesine yardımcı olmak için bu kimyasalı salgılar. Böylece küçük arterlerin daralmasına neden olur ve kan pıhtılarının oluşmasını sağlar.
Kemik Sağlığı: Eğer kemiklerde yüksek bir oranda bulunuyorsa kemikleri zayıflatan osteoporoza yol açabilir.
Cinsel İşlev: Düşük seviyede ise libido artar, yüksek seviyede ise libido azalır.
Nasıl mutlu oluruz: Serotonin Nasıl Çalışır?
Bu kimyasal beyinde üretilir ve vücut, onu oluşturmak için triptofan hidroksilaz adı verilen bir amino asit kullanır. Beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sisteminde önemli bir rol oynar. Bu sistem, beden ve zihin fonksiyonlarınızın çoğunu kontrol eder.
Mutluluk hormonu, esas olarak amino asit triptofandan üretildiğinden bahsetmiştik. Bu amino asitin, vücuda beslenme yoluyla girmesi gerekir. Akıllara hemen "Bu hormon hangi besinlerde var?" sorusu gelebilir. Bu hormon genellikle fındık, peynir ve kırmızı et gibi gıdalarda bulunur. Triptofan eksikliğinde vücuttaki seviyesi düşer. Bu, anksiyete ya da depresyon gibi duygu durum bozukluklarına neden olabilir.
Beynimizdeki Mutluluk Hormonları Nelerdir?
Bir durumu algılama ve ona tepki verme sırasında, nörotransmiterler ve hormonlar olarak adlandırılan kimyasallar, beyninizin yaşadıklarınızı anlamasına, değerlendirmesine ve iletmesine yardımcı olur. Bu çeşitli nörotransmitterlerin ve hormonların belirli görevleri vardır - her biri belirli bir şekilde etkinleştirilir, belirli duygulara işaret eder ve beyninizin belirli alanlarını uyarır.
Mutluluk söz konusu olduğunda, özellikle birincil sinyal kimyasalları şunları içerir:
- Dopamin
Bir nörotransmitter olarak etki ettiği alanlar:
- Hareket
- Hafıza
- Keyifli ödül ve motivasyon
- Davranış ve biliş
- Dikkat
- Uyku ve uyarılma
- Mod
- Öğrenme
- Emzirme
Bir hormon olarak ise kan dolaşımında bulunur ve “savaş ya da kaç” sendromunda rol oynar.
- Endorfinler
Ağrı veya stres hissedildiğinde endorfinler salınır. Acı hissedildiğinde vücuttaki sinirler beyne ağrı sinyalleri gönderir. Beyin ise ağrı sinyallerini alan sinir hücrelerini bloke etmek için endorfin salgılar. Böylece ağrılı veya stresli durumlarda bile çalışmaya devam edebilirsiniz.
- Oksitosin
Oksitosinin iki ana fiziksel işlevi, doğum ve doğum sırasında uterus kasılmalarını uyarmak ve doğumdan sonra emzirmeye yardımcı olmak için meme dokusunun kasılmalarını uyarmaktır. Ayrıca beyinde kimyasal bir haberci görevi görür ve aşağıdakiler dahil birçok insan davranışında ve sosyal etkileşimde önemli bir role sahiptir:
- Cinsel uyarılma
- Tanıma
- Güven
- Romantik bağlanma
- Ebeveyn-bebek bağı
- Serotonin
Mutluluk duygusunu arttıran ve merkezi sinir sistemi içinde üretilen bir nörotransmitterdir (kimyasal haberci).
Çok az salgılanırsa depresif duygular, üzüntü ve yorgunluk haline neden olur. Ancak çok fazla salgılanırsa da huzursuzluk, halüsinasyonlar ve kafa karışıklığı semptomlarına yol açabilir.
Eksikliği Nelere Yol Açar?
Eksikliği pek çok sağlık sorununa neden olmaktadır. En sık görülenler ise şunlardır:
- Depresyon ve diğer duygudurum sorunları
- Endişe
- Uyku sorunları
- Sindirim problemleri
- İntihar eğilimi
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Travmatik stres bozukluğu sonrası
- Panik bozukluklar
- Şizofreni
- Fobiler
Serotonin Nasıl Arttırılır?
Bu hormonun/kimyasalın beynimize, bedenimize ve duygularımıza nasıl etki ettiğinden söz ettik.
Şimdi ise doğal yollar ile seviyesini nasıl arttırırız birlikte göz atalım.
Besinler
Aslında doğrudan yiyeceklerden alamayız, ancak beyinde bu kimyasala dönüştürülen bir aminoasit olan triptofan alınabilir. Triptofan ise hindi ve somon gibi yüksek proteinli gıdalarda bulunur.
Egzersiz
Egzersiz yapmak, triptofanın kana salınımını kolaylaştırır. Ve diğer amino asitlerin miktarını da azaltabilir. Bu, daha fazla triptofanın beyninize ulaşması için ideal bir ortam yaratır. Kendinizi rahat hissettiğiniz seviyedeki aerobik egzersiz en fazla etkiye sahip olanlardır. Bu nedenle dans etmek gibi kalp atış hızınızı yükseltecek ve rahatlıkla yapabildiğiniz herhangi bir harekete yönelebilirsiniz. Diğer basit ama etkili egzersizleri ise yüzme, tempolu yürüyüş, hafif koşu ve bisiklete binmek olabilir.
Gün Işığı
Kışın ve sonbaharda yani güneş ışığından nispeten daha az yararlandığımız mevsimlerde mutluluk hormonu seviyemiz düşer. İlkbahar ve yaz mevsimlerinde ise daha iyi ve huzurlu hissederiz.
Güneş ışığı bu hormonun artmasına yardımcı oluyor. O halde en iyi verimi alabilmek için her gün dışarıda en az 10 ila 15 dakika geçirin. Egzersizlerinizi açık havada yapmaya özen gösterin. 15 dakikadan daha uzun süre dışarıda kalacaksanız güneş kremi sürmeyi unutmayın.
Serotonin ve İlaçlar
Birkaç farklı antidepresan sınıfı, bu hormonun geri emilimini ve geri dönüşümünü bloke ederek beyinde daha fazlasının kalmasına izin verir.
Bu şekilde işlev gören ilaçlar:
Seçici geri alım inhibitörleri (paroksetin [Paxil®])
-norepinefrin geri alım inhibitörleri (venlafaksin [Effexor®])
Trisiklik antidepresanlar (amitriptilin [Elavil®])
Dahası başka bir antidepresan türü olan monoamin oksidaz inhibitörleri, örneğin, fenelzin [Nardil®], bu kimyasalı parçalayan bir enzimi bloke eder.
Birçok tıbbi durum için alınan diğer ilaçlar da anu artırır. Bu ilaçlardan bazıları, triptan baş ağrısı ilaçları, opioid ağrı kesicileri, dekstrometorfan içeren öksürük kesicileri ve bulantı önleyici ilaçlardır.
