Kavramlar; düşüncelerimizin ve inançlarımızın dile getirilmesini sağlayan anlam haritalarıdır. Bu sebeple insanoğlu, kendini kavramlarla izah etmektedir. Yaşananları tanımlamayı kolaylaştırmak için öncelikle kavramlara hâkim olmamız gerekmektedir.
Üstat Necip Fazıl “Merhamet hava gibi su gibi muhtaç olduğumuz iksir. Baş aşağı bir cemiyeti baş yukarı edecek bir kuvvet” diyerek kalpleri yumuşatacak merhametin ehemmiyetine vurgu yapmıştır.
İnsan sevgidir, insan merhamettir, insan ümittir, insan ahlaktır, insan erdemdir, insan gönüldür. İnsan kendisini insanda tanır, insan insanın yurdudur, insanın ruhu yükseldikçe nefsi alçalır, merhameti ve gönüllülüğü yükselir.
Merhamet; yaratılışımıza işlenmiş bütün ahlaki erdemleri kuşatan, kalbin katılığını ve kasvetini ortadan kaldıran, kalbi yumuşatan, ruha-bedene-insana şifa veren, en önemli ve en kıymetli hazinemizdir.
Merhamet; katılaşmış kalpleri yumuşatan, nefretin üzerine sevginin yerleşmesini sağlayan ahlaki bir erdemdir. Merhamet zekâyı aydınlatan, kalbi ısıtandır. Merhamet şefkattir, gönüllülüktür, hissetmektir, önemsemektir, güvenmektir, güven vermektir, paylaşmaktır, fedakârlıktır, sevgidir, saygıdır, anlamaktır, anlaşılmaktır, empatidir, yardımseverliktir, gözyaşıdır, hoşgörüdür, sabırdır, adalettir, sorumluluktur, alçakgönüllülüktür, duyarlılıktır, dünyanın feryatlarını duymaktır, kalbi yumuşatmaktır…
Gönüllülük merhamet ateşini hep canlı tutar. Eric Hoffer, 'merhamet ruhun panzehiridir' diye yazmıştı on yıllar evvel. İnsan yaşamında merhamet ve gönüllülüğün iyileştirici gücünden yararlanmalıdır.
Diğerine verebilecek hiçbir şeyimin olmadığını düşünürken imdadıma gönüllülüğüm koşar. Gönlümle, gönüllüğümle diğerinin acısına koşarken kendi ruhumu da onarırım.
Ruhumuza adeta kodlanmış olan gönüllülük ve merhamet içiçedir ve içimizde bir yerlerde hep bizimledir. Mesele onları açığa çıkaracak anları yakalamak ve beslemektir. Adalet, ahlak, merhamet, şefkat, doğruluk, iyilik, sorumluluk, vicdan, empati, alçak gönüllülük, doğruluk gibi değerleri ve erdemleri düşünecek olursak; gönüllülük bu değerlerin ve erdemlerin tümünü kapsamaktadır.
İnsanın varlığı sadece kendisi için değildir, insan diğeri içinde var olduğunu hissettiğinde daha anlamlı ve dolu bir hayat yaşar, dünyayı bir başkasının gözüyle görmeye başlar, daha mutlu bir hayat sürer, psikolojik olarak daha güçlü hisseder ve duygularını daha sağlıklı ifade eder. Merhamet gösteremeyen, gönüllüğünü keşfedemeyen insan ne yazık ki hayatı eksik yaşar.
Gönüllü kişi merhameti ile eyleme geçer, bunun için gerekli zemini oluşturur ve gerekli zamanı ayırır.
Gönüllülük; kişinin kendinden verdiği, kendi iradesiyle, kendi kararıyla dâhil olduğu bir süreçtir. Gönüllülük; toplumsal ilişki kalitesine güç katan, toplumsal değer yargılarını güçlendiren, sosyal farkındalığın gelişimine katkı sağlayan, toplumsal sorunların çözümünü hızlandıran önemli bir güçtür. Gönüllü kişi için dâhil olduğu sürecin manevi doyum ve toplumsal fayda tarafı çok önemlidir.
Mevlana’nın şu satırlarına kulak verelim:
Şefkat ve merhamette GÜNEŞ gibi ol
Başkalarının kusurlarını örtmede GECE gibi ol
Cömertlik ve yardım etmede AKARSU gibi ol
Hiddet ve asabiyette ÖLÜ gibi ol,
Tevazu ve alçakgönüllülükte TOPRAK gibi ol
Hoşgörüde DENİZ gibi ol,
Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol.
Beden sağlığına çok önem verirken; beden sağlığını ve psikolojik iyi oluş halini ruh sağlığının belirlediğini unutuyoruz. Beden herhangi bir müdahalemiz olmadan doğal akışı içinde gelişir ve bu gelişime karşı koyamayız. Bunun tam aksine ruhun gelişmesi için yatırım yapmamız gerekir.
Ruhun bağışıklık sistemini güçlü tutarsak bedenin bağışıklık sistemi de güçlü olacaktır. Psikolojik sağlamlığın temelinde merhametini fark eden kalp, gönüllüğü harekete geçiren birey vardır. Merhamet ve gönüllülük ruh sağlığını, psikolojik iyi oluşu besleyen temel erdemlerdendir. Merhamet ile kendine, çevreye ve doğaya yaklaşan insan kendisiyle, çevresiyle ve doğayla daha iyi anlaşır ve tatmin edici bir hayat yaşar.
Merhamet ruhun şifasıdır. Ruhun dilini çözmeye çalışmalıyız. Merhametimizin kuvvetlenmesi ve psikolojik sağlamlık için iyiliği ve gönüllülüğü tercih etmemiz gerekir.
Sahip olduğumuz tüm erdemleri anlamlı kılan içlerindeki merhametin varlığıdır. Yaşamımızdaki tüm duyguların içinde merhamet vardır. Merhamet doğuştan getirdiğimiz, hayat yolunda yaş aldıkça üzerine kattıklarımızla kuvvetlenen bir duygudur. Yaratılışımızda var olan merhameti beslemez ve merhametten mahrum kalırsak ruhumuz canlılığını yitirir. Canlılığını yitiren ruh yaşamın tam anlamıyla hakkını veremez, insani ilişkilerde tatmin yaşayamaz, kendi için var olan şifa kaynaklarından uzak kalır.
İnsan kalbine dönmeli, kendinden uzak kalmamalı, kendini tanımalı ve sevmelidir. İnsan tanımadığını sevmez, ilgilenmez, yatırım yapmaz. Psikolojik sermayenin de temelinde merhamet kadar önemli olan kişinin kendini tanıması vardır. Yolun sonunda yaşadığımız ve yaşattığımız hayatın, bıraktığımız iyi ya da kötü izlerin hesabını önce kendimize vereceğiz.
İnsan hayatı kendi gözüyle, kendi aklıyla tecrübe etmelidir. Görünmek için değil; görmek için, uzanan el olmak için yaşamalıdır insan.
İnsan yaşamında beynin, kalbin katılaşmamasında merhametin ve gönüllülüğün etkisi hayatidir.
Merhamet kalbin aklı ve yakıtıdır. Kalp merhametini kaybederse kör olur. Gören gözlerin kör olmadığı yerde göğüsteki kalp körleşebilir. Kalbin körleşmemesi, katılaşmaması ve kişinin huzur noksanlığı yaşamaması için merhamet duygumuza ve gönüllülüğümüze yatırım yapmamız gerekir. Merhamet hayatımızı ve dokunduğumuz her şeyi güzelleştirir.
Unutmayalım her gönüllük hareketi toplumun sağlıklı bir gelişimine katkı sağlar. Gönüllülük sonuç değil bir süreçtir. Başlangıcı ve bitişi yoktur. Bu yüzden ruha iyi gelir. Ruhunuza iyi bakın.
